Innowacje w europejskiej akwakulturze
Wprowadzanie innowacji ma duże znaczenie dla rozwoju europejskiego sektora akwakultury słodkowodnej oraz optymalnego zarządzania zrównoważonym wzrostem produkcji akwakultury. Mimo tego, w przypadku stawowej hodowli ryb, nadal dominują tradycyjne metody i technologie, choć zaleca się wprowadzanie metod kombinowanych stanowiących połączenie tradycyjnych i nowoczesnych – zapewniających intensywną produkcje ryb, przy zachowaniu stanu środowiska naturalnego na niepogorszonym poziomie. Wśród tych metod wymienić można systemy akwakultury z recyrkulacją (RAS), ale również systemy CIE (Combined Intensive Extensive Systems). Te ostatnie mają za zadanie intensyfikacje hodowli ryb poprzez zwiększenie zagęszczenia ich pogłowia, przy jednoczesnym spełnianiu kryteriów zrównoważonego rozwoju akwakultury europejskiej w zakresie ograniczenia akumulacji składników odżywczych w środowisku naturalnym. Tworzą zatem zintegrowany system akwakultury wielotroficznej (IMTA). Wiele z tych systemów jest w trakcie badań pilotażowych, lub weszło już do praktyki rybackiej. Najprostszym z nich jest „Cage in pond system” testowany obecnie w Fish Culture Research and Development Station w Nucet (Rumunia) stanowiący połączenie intensywnego i ekstensywnego systemu, w którym w dużym powierzchniowo stawie umieszczane są pływające klatki. Innym rozwiązaniem jest zwiększenie produkcji poprzez zastosowanie ”tank in pond system”, który stanowi pływający zbiornik umieszczony w stawie hodowlanym, w którym odbywa się dodatkowa produkcja ryb. Zastosowanie tego typu rozwiązania na Węgrzech w gospodarstwie rybackim “Jaszkiseri Halas” umożliwiło dodatkową produkcję morona prążkowatego wraz z produkcją stawową karpia. Również na Węgrzech prowadzono doświadczenia i zastosowano w praktyce rybackiej metodę „Water recirculation between intensive and extensive ponds”. W tym systemie woda krąży pomiędzy stawami o wysokim stopniu zintensyfikowanej produkcji a stawami ekstensywnymi. Przykładowo w stawach o intensywnej produkcji prowadzi się tucz karpia i suma afrykańskiego, natomiast w ekstensywnym –tradycyjną polikulturę i karmienie uzupełniające ziarnami zbóż. W Europie coraz częściej zastosowanie ma również “Freshwater multitrophic fish production system”, który technologicznie podobny jest do systemu „Water recirculation between intensive and extensive ponds”, jednak w tym multitroficznym systemie, do eliminacji biogenów stosuje się specjalnie zaprojektowane konstrukcje ziemne do produkcji roślinności wodnych.
Poszczególne innowacyjne metody są zgodne z zaleceniami i dyrektywami FAO i UE, które wskazują że innowacyjny rozwój sektora akwakultury powinien koncentrować się na promowaniu zrównoważonego wykorzystania wody oraz ochronie otaczających ekosystemów i wód gruntowych przed zanieczyszczeniem. Ze względu na szeroki wachlarz stosowanych metod i możliwości produkcyjnych, poszczególne metody można dostosować do różnych warunków hydrologicznych, geograficznych i społeczno-ekonomicznych. Ponadto wielofunkcyjne korzystanie z tradycyjnych stawów rybnych i ich połączenie z intensywnymi nowoczesnymi systemami produkcji na różnych etapach rozwoju ryb daje możliwości zwiększenia produkcji przy jednoczesnym utrzymaniu usług ekosystemowych.
Źródło zdjęć: Przemysław Czerniejewski, ZUT
Źródło:
- 2015: A Guide to Recirculation Aquaculture An introduction to the new environmentally friendly and highly productive closed fish farming systems. Published by the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) and EUROFISH International Organisation. 100pp.
- Popp J., L Váradi, E Békefi, A Péteri, G Gyalog, Z Lakner, J Oláh 2018: Evolution of integrated open aquaculture systems in Hungary: results from a case study. Sustainability 10 (1), 177
- Lu J., Li S., He X., Tang R., Li D., 2022: An in-pond tank culture system for high-intensive fish production: Effect of stocking density on growth of grass carp (Ctenopharyngodon idella Valenciennes, 1844) and blunt snout bream(Megalobrama amblycephala Yih, 1955). Aquaculture, Vol. 549, 737808
- Diab S., Kochba M., Mires D. 1992: Combined intensive-extensive (CIE) pond system A: inorganic nitrogen transformations. Aquaculture 101 (1-2): 33-39