Akwakultura na ratunek afrykańskiemu ekosystemowi jeziora Wiktoria

Jezioro Wiktorii położone w Afryce południowej od wielu lat jest intensywnie wykorzystywane w gospodarce człowieka jako rezerwuar wody, a także do rybołówstwa. Niestety obecnie liczne zagrożenia związane z wyczerpującymi się zasobami ryb i problemami z zaopatrzeniem w wodę okolicznych miejscowości powodują zwrócenie uwagi publicznej tym wielkim zbiornikiem. Wzrost połowów ryb, którego przyczyn należy upatrywać we wzroście popytu na żywność, powoduje  przełowienia stad, a wzrost wielkości przetwórstwa rybnego w okolicach jeziora, jednocześnie zwiększa ilość zanieczyszczeń tych wód.  Ponadto nadmierne nawożenie pól podnosi poziom azotu i fosforu w wodzie, co powoduje nadmierne stężenia biogenów, których efektem są między innymi szybkie rozprzestrzenianie się hiacyntu wodnego (wysoce inwazyjnej rośliny), która pokrywa duże powierzchnie jeziora, utrudniając statkom i łodziom rybackim poruszanie się po tym akwenie. Z kolei niewystarczające oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych oraz ich bezpośrednie odprowadzanie do jeziora doprowadziło do tego, że coraz więcej organizmów żywych konkuruje z rybami o tlen, co dodatkowo zmniejsza zasoby ryb. Wydaje się, że odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie ludności na białko rybie  tym rejonie, może być nowoczesna akwakultura. Mimo, iż tradycyjna hodowla ryb w stawach wymaga dużej ilości wody, to produkcja ryb w recyrkulacyjnych systemach akwakultury (RAS), wymaga małej ilości wody do produkcji takiej samej ilości ryb. W związku z tym w 2023r. rozpoczęto realizację projektu VicInAqua, który ma za zadanie  zintegrować system RAS z domowym systemem uzdatniania wody dla potrzeb mieszkańców rejonu Jeziora Wiktorii. Jak tłumaczy koordynator projektu Jan Hoinkis z Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Karlsruhe, „pilotażowy obiekt, wybudowany w kenijskim Kisumu, obejmuje recyrkulacyjny system akwakultury wraz z nowatorskim bioreaktorem membranowym wykorzystującym ogólnodostępne oraz specjalnie dopasowane membrany przeciwporostowe. System RAS, umieszczony obok stawu stabilizującego ścieki, jest w stanie ponownie wykorzystać 90–95 % wody. Bioreaktor i system RAS są zintegrowane z inteligentnymi technologiami do kontroli hodowli, a także z zasilaniem z odnawialnego źródła energii. Woda uzdatniana w reaktorze jest wykorzystywana do nawadniania upraw różnych lokalnych warzyw, a naturalne produkty uboczne procesu oczyszczania trafiają na pola jako nawóz.  Co więcej, lokalna społeczność postrzega taki system jako mniej niebezpieczny niż tradycyjne połowy. Oznacza to także, że systemy tego typu mogą być powszechnie stosowane i zmniejszyć wpływ eksploatacji rybackiej z na zasoby ryb Jeziora Wiktorii i jednocześnie umożliwić zarobek lokalnej społeczności. Obecnie dzięki partnerstwu z Departamentem Rolnictwa, Irygacji, Zwierząt Gospodarskich i Rybołówstwa hrabstwa Kisumu, w Kenii, obiekt pilotażowy będzie działać jako ośrodek szkoleniowo-demonstracyjny, promując osiągnięcia projektu.

Źródło zdjęć: Pixabay