Polskie prawo rybackie – Wydział Nauk <br>o Żywności i Rybactwa

Pierwsze instytucje nowoczesnego prawa rybackiego pojawiły się w okresie rozbiorowym. Zoolog, profesor M. Nowicki, doprowadził do powstania w 1879 r. w Galicji Krajowego Towarzystwa Rybackiego oraz uchwalenia przez Sejm Krajowy w 1882 r. ustawy o niektórych środkach ku podniesieniu rybactwa na wodach śródlądowych. W II Rzeczypospolitej podstawowe znaczenie miała ustawa o rybołówstwie z 1932 r. Łączyła ona rybołówstwo z prawem własności wody, wprowadzała konstrukcję obwodu rybackiego, ideę karty wędkarskiej, upoważniała ministra do wydawania przepisów ochronnych oraz przewidywała możliwość utworzenia straży rybackiej 21 . Po II wojnie światowej nieuchylona ustawa z 1932 r. obowiązywała jeszcze kilkadziesiąt lat, lecz na skutek objęcia rybactwa gospodarką planową i nacjonalizacji większości wód wiele jej przepisów utraciło znaczenie praktyczne. W związku z narastającą potrzebą uregulowania kwestii ochrony i zasad korzystania z zasobów żywych wód śródlądowych w zmienionych warunkach uchwalono obowiązującą do dziś ustawę z 18.04.1985 r. o rybactwie śródlądowym.

Ustawa o rybactwie śródlądowym reguluje zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb. Jest to akt łączący w sobie uregulowanie gospodarczego korzystania z zasobów wód śródlądowych z przepisami chroniącymi te zasoby. Z uwagi na to, że pojęcie ochrony wymienione jest w pierwszej kolejności, należy uznać, że ustawodawca nadał celowi, jakim jest ochrona, priorytetowe znaczenie.

Źródło: Górski Marek (red.), Prawo ochrony środowiska

Opublikowano: WKP 2021

Z punktu widzenia prawidłowości interpretacji każdego aktu prawnego bardzo ważne staje się precyzyjne ustalenie zakresu przedmiotowego jego obowiązywania. W przypadku ustawy o rybactwie śródlądowym właśnie taką rolę odgrywa art. 1 tego aktu prawnego, w którym wskazano, że z jednej strony normuje on zagadnienia związane z zasadami i warunkami ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych, z drugiej zaś określa, jakie organy administracji zobowiązane są do podejmowania konkretnych działań wpływających na gospodarkę rybacką. Jeśli chodzi o pierwszą część zakresu przedmiotowego obowiązywania ustawy o rybactwie śródlądowym, to ustawodawca definiuje samodzielnie znaczenia chowu, hodowli w art. 1 ust. 2 u.r.ś. Nie definiuje natomiast połowu ryb i innych pojęć z zakresu gospodarki rybackiej. W związku z tym zgodnie z klasycznymi zasadami interpretacji przepisów prawa należało im będzie nadawać takie znaczenie, jakie jest im nadawane w dziedzinach nauki, do których przynależą, ewentualnie w języku potocznym.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

ustawodawca odsyła do przepisów szczególnych, na podstawie których realizowana jest ochrona. W odrębne ustępy ujęta jest ochrona wód i ochrona kopalin (ust. 2 i 3). Natomiast pozostałe wymienione w komentowanym przepisie zasoby środowiska ustawodawca ujął w jeden ustęp. Trudno doszukać się racjonalnego uzasadnienia dla takiego zredagowania art. 81. Można byłoby uznać, że ust. 4 dotyczy ochrony elementów zaliczanych do przyrody, ochrony zwierząt i roślin, ale w tym ustępie znalazły się także przepisy odnoszące się do ochrony gruntów rolnych i leśnych. Nie można też uznać, że trafny jest zabieg legislacyjny polegający na tym, że w ust. 2 i 3 ustawodawca odsyła do ustawy – Prawo wodne i ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, bez wskazania konkretnego aktu prawnego, przez podanie daty uchwalenia i numeru oraz pozycji Dziennika Ustaw), a w ust. 4 odsyła do konkretnych aktów prawnych, w dwóch przypadkach już nieobowiązujących. W ust. 4 powołano także akty prawne bez bliższego wskazania, o jaki akt chodzi (ustawa o ochronie przyrody, ustawa o lasach).

Źródło: Bukowski Zbigniew i in., Prawo ochrony środowiska. Komentarz

Opublikowano: LexisNexis 2013

Zasadą zawartą w art. 6 ust. 2 p.o.ś. jest zasada przezorności, mająca swoje źródło w postanowieniach art. 191 ust. 1 TFUE, który określa, że: „Polityka Wspólnoty (…) opiera się na zasadzie przezorności”. Próbując doprecyzować, co należy rozumieć przez pojęcie przezorności, w orzecznictwie przyjmuje się, że „przepis art. 6 ust. 2 p.o.ś. zawiera przesłankę egzoneracyjną, jaką jest «kierując się przezornością». Ustawodawca nie definiuje, co rozumie pod pojęciem przezorności, choć z zaistnieniem tej okoliczności wiąże wyłączenie odpowiedzialności. Per analogiam iuris pojęcie przezorności może być utożsamiane z formułą «należyta staranność», użytą w art. 355 k.c. Pojmowana ona jest jako wykonanie zobowiązania «w sposób staranny», dochowując wymaganego poziomu staranności (należyta staranność)” (wyrok SN z 2.04.2014 r., IV CSK 404/13, LEX nr 1504575). Wydaje się, że nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wskazówki te wykorzystywać nie tylko na gruncie prawa cywilnego, lecz także w innych przypadkach, w których znajduje zastosowanie zasada przezorności. W najnowszym orzecznictwie podkreśla się zaś, że „Treść zasady przezorności określają dwa pojęcia: ryzyko i niepewność, które dotyczą mogącego wystąpić znaczącego oddziaływania na środowisko, które nie jest jeszcze w pełni rozpoznane. Zasada przezorności powinna być stosowana przy kwalifikacji przedsięwzięć, których realizacja oparta jest na parametrach niepewnych pod względem ich wystąpienia” (wyrok NSA z 23.01.2020 r., II OSK 559/18, LEX nr 2785418). W praktyce stosowanie zasady przezorności powinno przejawiać się w tym, że wszystkie podmioty podejmujące działalność, której skutki nie są do końca sprawdzone, a mogą wywrzeć negatywny wpływ na środowisko, powinny dokonać wszechstronnej analizy, w jaki sposób można wyeliminować zagrożenia. W sytuacji gdy przeprowadzone badania wskazują, że nawet przy zastosowaniu najnowocześniejszych osiągnięć techniki nie da się wyeliminować zagrożeń dla środowiska wynikających z planowanej działalności, podmiot zainteresowany jej podjęciem powinien z tego zrezygnować albo wyniki te będą jedną z podstaw do odmowy wydania przez organ administracyjny zezwolenia na prowadzenie takiej działalności. W judykaturze przyjmuje się, że: „Również potencjalne ryzyko wystąpienia negatywnego oddziaływania na środowisko może być przesłanką zastosowania instrumentów prawnych zgodnych z zasadą przezorności, uregulowaną w art. 6 ust. 2 p.o.ś.” (wyrok WSA w Poznaniu z 3.08.2017 r., II SA/Po 1033/16, LEX nr 2357187). „Sięgnięcie po środki ochrony środowiska, w tym reglamentacyjne, polegające na zakazie podejmowania pewnych działań, nie musi być następstwem wykazania szkodliwości tych działań, czyli jej udowodnienia w sposób wolny od wątpliwości, lecz może opierać się na uprawdopodobnieniu i wynikającej z niego hipotezie co do potencjalnego wpływu tych działań na środowisko” (wyrok NSA z 15.03.2018 r., II OSK 2297/17, LEX nr 2483028). W najnowszym orzecznictwie wskazuje się nawet, że „Stwierdzenie nadmierności wpływu emisji odorowych, oceniane przez pryzmat fundamentalnych dla prawa ochrony środowiska zasad prewencji oraz przezorności (art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (…) oraz art. 191 ust. 1 i 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), może uzasadniać odmowę ustalenia środowiskowych uwarunkowań przedsięwzięcia” (wyrok WSA w Warszawie z 9.09.2020 r., IV SA/Wa 2720/19, OSP 2021/1, poz. 106). Stanowisko to zostało zaaprobowane w literaturze przedmiotu (P. Korzeniowski, Stosowanie zasad ogólnych prawa ochrony środowiska w ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Glosa do wyroku WSA z 9.09.2020 r., IV SA/Wa 2720/19, OSP 2021/1, poz. 106).

Niemniej jednak: „Potencjalność znaczącego oddziaływania na środowisko elektrowni wiatrowych nie może oznaczać automatycznego stosowania instrumentów prawnych wynikających z zasady przezorności uregulowanej w art. 6 ust. 2 p.o.ś.” (wyrok NSA z 9.08.2016 r., II OSK 2943/14, LEX nr 2119368). Zasada przezorności realizowana jest także przez obowiązek uwzględniania zagrożeń, wynikający z zasady planowości, gdyż nakreślenie zagrożeń na etapie planowania przedsięwzięcia, a następnie kierowanie się przezornością pozwala podjąć możliwe środki zapobiegawcze (E. Iwanek-Chachaj, Zasada prewencji i przezorności…, s. 40). Najlepszym przykładem takiego właśnie stosowania zasad ogólnych w praktyce jest orzeczenie, w którym wskazuje się, że „przejścia dla zwierząt, jako rodzaj urządzeń mających za zadanie zapewnienie zachowania korytarza migracyjnego, stanowią nieodzowny element planowanej inwestycji drogowej. Wobec tego zasadność, celowość określonej lokalizacji konkretnych przejść nie może być rozpatrywana w kategoriach bezprzedmiotowości postępowania. Ilość, rodzaj oraz lokalizacja przejść dla zwierząt stanowi element merytorycznego rozstrzygnięcia organu ochrony środowiska i rezygnacja z realizacji konkretnych przejść musi mieć swoje merytoryczne uzasadnienie pozostające w zgodzie z zasadą przezorności, wyrażoną w art. 6 ust. 1 i 2 p.o.ś.” (wyrok NSA z 10.03.2011 r., II OSK 2561/10, LEX nr 992529). Oczywiście jest to pogląd zaprezentowany w indywidualnej sprawie, ale dobrze obrazuje, w jaki sposób zasada przezorności powinna być realizowana w praktyce.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, wyd. VI

Opublikowano: WKP 2022

Jeśli chodzi o zakres przedmiotowy ochrony przyrody, to został on w podwójny sposób skonkretyzowany:

1) Określono działania podejmowane w ramach ochrony przyrody, tj.: troska o zachowanie, zrównoważone użytkowanie, odnawianie zasobów, tworów i składników przyrody. Nie zostały one jednak w obowiązujących przepisach zdefiniowane, w związku z czym interpretacja tych pojęć będzie dokonywana na gruncie języka potocznego. Bez względu jednak na to, jakie znaczenie nadamy pojęciom, którymi posługuje się ustawodawca w art. 2 ust. 1 u.o.p., wynika z nich, że pierwszoplanowym zadaniem ochrony przyrody jest troska o zachowanie oraz zrównoważone użytkowanie zasobów środowiska przyrodniczego. W związku z tym należy przyjąć, że jest to przejaw tzw. zachowawczego aspektu ochrony środowiska przyrodniczego, który polega na ochronie określonych elementów lub walorów środowiska przed zniszczeniem lub degradacją ze względów ekologicznych (R. Paczuski, Prawo ochrony środowiska, Bydgoszcz 2000, s. 438).

2) Wymieniono również te elementy środowiska przyrodniczego w rozumieniu art. 3 pkt 20 p.o.ś., których ochrona została w sposób szczegółowy uregulowana w ustawie.

W art. 2 ust. 2 u.o.p. zostały natomiast określone cele, jakie stawiane są przed ochroną przyrody w Polsce. Dokonano tego w sposób ogólny przy użyciu pojęć o bardzo szerokim zakresie przedmiotowym. Niemniej nie można minimalizować ich znaczenia. Spełniają one bowiem sui generis rolę zasad ochrony przyrody, w związku z czym w zgodzie z nimi powinny być interpretowane wszystkie postanowienia ustawy. Stanowią one również swego rodzaju wskazania dla organów administracji upoważnionych do wydawania aktów wykonawczych do niej (R. Paczuski, Prawo…, 2000, s. 11). Takie podejście znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie, w którym np. zwraca się uwagę, że „Nie ma podstaw, aby dokonywać wartościowania poszczególnych elementów przyrody, w tym poszczególnych gatunków drzew i dokonywać usuwania jednych w celu umożliwienia wzrostu innym. Ustawodawca objął ochroną wszystkie elementy przyrody opisane w art. 2 ust. 1 u.o.p., w tym zadrzewienia, bez względu na objęte nimi gatunki drzew” (wyrok WSA w Gdańsku z 10.04.2013 r., II SA/Gd 25/13, LEX nr 1310530). Można nawet w tym zakresie pójść dalej i stwierdzić, że stanowią one również pewne ograniczenie dla samego ustawodawcy przy wprowadzaniu rozwiązań mogących mieć wpływ na środowisko przyrodnicze. Szczególną rolę w tym zakresie należy przypisać odesłaniu przez ustawodawcę do pojęcia zrównoważonego rozwoju, przez który, zgodnie z postanowieniami art. 3 pkt 50 p.o.ś., rozumie się taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że „W ramach zasad zrównoważonego rozwoju mieści się nie tylko ochrona przyrody, ale i troska o rozwój społeczny i cywilizacyjny związany z koniecznością budowania stosownej infrastruktury” (wyrok NSA z 7.07.2006 r., II OSK 507/06, LEX nr 275511).
Źródło: Gruszecki Krzysztof, Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, wyd. V

Opublikowano: WKP 2021

Bezwzględnie zakazuje się bezpośredniego wprowadzania ścieków do wód podziemnych. Kluczowe jest w tym przypadku słowo „bezpośredniego”, co sugeruje trafnie, że wprowadzanie pośrednie jest możliwe. W pkt 2 art. 75 PrWod doprecyzowano zakazy wprowadzania ścieków do wód, przy czym warto zwrócić uwagę, że kategoryczny, bez wyjątków, zakaz odnosi się wyłącznie do wód stojących. Wszystkie pozostałe odbiorniki mogą być miejscem zrzutu ścieków, ale to zależy od warunków wymienionych w odrębnych przepisach odnoszących się do form ochrony oraz obszarów i stref ochronnych, albo od odległości miejsca zrzutu od miejsca chronionego lub czasu dopływu. Najobszerniej scharakteryzowane są przypadki zakazu wprowadzania ścieków do ziemi, przedstawione w pkt 3 art. 75 PrWod. Odnoszą się one do składu chemicznego ścieków – zawierających substancje szczególnie szkodliwe, albo do przepisów dotyczących zagadnień ochrony wód, albo do konkretnej budowy warstwy chroniącej wody podziemne, albo wreszcie do odległości od miejsca chronionego. Wydaje się, że przy analizowaniu konkretnego przypadku wymagane będzie wykonanie specjalistycznej ekspertyzy, w której wszystkie wymienione uwarunkowania zostaną rzetelnie rozpatrzone, co jest tym bardziej uzasadnione, gdyż punkty tego art. są jasne i merytorycznie zrozumiałe.

Przede wszystkim jednak w art. 83 mowa jest o podstawowych warunkach zapewnienia ochrony wód, które powinny spełnić podmioty zobowiązane. W szczególności zwraca się uwagę na obowiązek powtórnego wykorzystania ścieków, właściwej lokalizacji instalacji, równorzędnego z zagadnieniami zaopatrzenia w wodę traktowania problematyki odprowadzania i oczyszczania ścieków, a także dopuszcza się możliwość zastosowania indywidualnych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków.

Uzupełnieniem tych zaleceń są ust. 5 i 6, w których mowa jest o ściekach powstających na statkach. Umieszczenie tych zapisów w omawianym artykule wynika z faktu, że dotyczą one sposobu zagospodarowania ścieków, w szczególności – sposobów wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi – w celu ochrony wód.

Wydaje się, że zapisy tego art. powinny ewentualnie znaleźć się w początkowej części PrWod lub wręcz w jakiejś preambule, gdyż mają one wybitnie edukacyjny i mocno wprowadzający charakter, nie wnosząc przy tym żadnej konkretnej wartości dodanej do całości zagadnienia ochrony wód. Często jednak opisana w artykule możliwość zastosowania indywidualnych systemów oczyszczania ścieków traktowana jest jako jednoznaczna akceptacja dla tego typu rozwiązań, chociaż budzą one uzasadnione wątpliwości ze względu na problematyczną skuteczność w oczyszczaniu ścieków.

Źródło: Prawo wodne – analiza wybranych zagadnień, Krzysztof Filipek, Paweł Michalski, Mikołaj Soberski

Warszawa 2022

Artykuł 85 odnosi się wyłącznie do tematyki ochrony gatunków zwierząt wodnych oraz obszarów przeznaczonych do ochrony tych gatunków, stanowi także delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw rybołówstwa.

Efektem tej delegacji jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 6.5.2021 r. w sprawie określenia gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym oraz obszarów przeznaczonych do ochrony tych gatunków (Dz.U. z 2021 r. poz. 896). Jedynym praktycznym, wykonawczym akcentem tego art. jest ust. 3, w którym PGW Wody Polskie zostają zobowiązane do weryfikacji wpływu istniejących urządzeń wodnych i wydanych zgód wodnoprawnych na warunki bytowania i wędrówki gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym. Nie jest jednak jasne, gdzie należy szukać szczegółów tych zalecanych działań, które mogą mieć wpływ na działalność gospodarczą oraz warunki korzystania z wód.

Prawo wodne – analiza wybranych zagadnień

Źródło: Krzysztof Filipek, Paweł Michalski, Mikołaj Soberski

Warszawa 2022

Zrównoważony rozwój jest koncepcją międzypokoleniową, dzięki której możliwy jest rozwój społeczny i gospodarczy przy jednoczesnej ochronie środowiska przyrodniczego.

Idea rozwoju społeczno-ekonomicznego zakładająca taki rozwój, który zaspokajając potrzeby współczesnych społeczeństw, nie będzie jednocześnie ograniczał możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń. Zakłada równoległy rozwój gospodarki, społeczeństwa i środowiska.

Pojęcie to po raz pierwszy zdefiniowane zostało w 1987 r. w raporcie Światowej Komisji do spraw Środowiska i Rozwoju pn. Nasza wspólna przyszłość. Koncepcję zrównoważonego rozwoju precyzują 2 dokumenty przyjęte w 1992 na Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowsko i Rozwój w Rio de Janeiro – Deklaracja w sprawie Środowiska i Rozwoju oraz Agenda 21 (Konferencja Szczyt Ziemi).

Realizacja idei rozwoju zrównoważonego wymaga: 1. globalnej ochrony środowiska przyrodniczego, 2. solidarności w relacjach między różnymi krajami, zwłaszcza między bogatymi i ubogimi, a także solidarności z przyszłymi pokoleniami, 3. traktowania czynników ekonomicznych, politycznych, społecznych i ekologicznych jako zależnych od siebie.

Użytkownik budowli piętrzącej wyposażonej w urządzenia umożliwiające regulowanie przepływu, w tym turbiny wodne, o wysokości piętrzenia powyżej 1 m i przepływie średnim rocznym (SSQ) powyżej 1,0 m3/s, jest obowiązany do prowadzenia dziennika gospodarowania wodą.

W dzienniku gospodarowania wodą zamieszcza się w szczególności:

1) odczyty wodowskazowe;

2) ilość retencjonowanej wody;

3) dopływ do budowli piętrzącej;

4) odpływ z budowli piętrzącej;

5) pobory wody przez poszczególne zakłady.

Obowiązek ten nie dotyczy użytkownika budowli piętrzącej o stałym progu bez możliwości sterowania odpływem lub wyposażonej w samoczynne upusty.

Właściciel budowli piętrzącej o piętrzeniu powyżej 0,5 m jest obowiązany zapewnić prowadzenie badań i pomiarów umożliwiających ocenę stanu technicznego oraz stanu bezpieczeństwa budowli, w szczególności:

1) stanów wód podziemnych, ich filtracji przez budowlę, przez podłoże oraz w otoczeniu budowli;

2) wytrzymałości budowli oraz podłoża;

3) stanu urządzeń upustowych;

4) stanu urządzeń umożliwiających migrację ryb, w tym zachowania ich funkcji kompensacyjnych;

5) zmian na górnym i na dolnym stanowisku budowli.

W ramach realizacji tego obowiązku budowle piętrzące stanowiące własność Skarbu Państwa, zaliczone na podstawie przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, 553 i 967) – do I lub II klasy, poddaje się badaniom i pomiarom pozwalającym opracować ocenę stanu technicznego i stanu bezpieczeństwa dla tych budowli, wykonywanym przez państwową służbę do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących.

6Właściciel budowli piętrzącej, zaliczonej na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane do XXVII kategorii, przekazuje jeden egzemplarz oceny stanu technicznego i stanu bezpieczeństwa budowli piętrzącej państwowej służbie do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących w terminie miesiąca od dnia jej odbioru.

Nie stosuje się tego do właścicieli budowli piętrzących, dla których oceny stanu technicznego i stanu bezpieczeństwa dokonuje państwowa służba do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących.

Wyniki badań, pomiarów lub innych opracowań, będących w posiadaniu właściciela budowli piętrzącej, dla której państwowa służba do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących dokonuje oceny stanu technicznego lub stanu bezpieczeństwa budowli piętrzącej, niezbędnych do wykonywania tych ocen, właściciel budowli piętrzącej przekazuje, nieodpłatnie, państwowej służbie do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących.

Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia, w tym częstotliwość dokonywania wpisów, oraz wzór dziennika gospodarowania wodą, kierując się koniecznością zaspokojenia potrzeb zakładów w zakresie gospodarowania wodą, zakresem posiadanych przez zakłady uprawnień oraz sposobem przepuszczania wód powodziowych.

Z punktu widzenia zakresu przedmiotowego obowiązywania ustawy o rybactwie śródlądowym należy podkreślić, że wynikające z niej rozwiązania znajdują zastosowanie na wszystkich wodach śródlądowych. W art. 19 pr. wod. wskazano, że wody, z wyłączeniem morskich wód wewnętrznych i wód morza terytorialnego, są wodami śródlądowymi. Z przytoczonego rozwiązania wynika więc, że wodami śródlądowymi są wszystkie wody niebędące wodami morskimi, morzem terytorialnym lub wodami wewnętrznymi w znaczeniu, jakie jest im nadawane w art. 4 i 5 ustawy z 21.03.1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 2169 ze zm.). Nie ma natomiast najmniejszego znaczenia, kto jest właścicielem wód śródlądowych. W związku z tym dokładnie takie same reguły będą znajdowały zastosowanie zarówno na wodach stanowiących własność Skarbu Państwa, jak i prywatnych. Pamiętanie o tym jest o tyle istotne, że wielu właścicielom wód wydaje się, że z uwagi na przysługujące im prawo własności zwolnieni są oni z obowiązku przestrzegania reguł wynikających z ustawy o rybactwie śródlądowym, co jest błędem. Modyfikacje w podstawach lub zakresie prowadzenia gospodarki rybackiej zgodnie z art. 1 ust. 4 u.r.ś. mogą wynikać jednak z zawartych umów międzynarodowych odnoszących się np. do zakresu korzystania z wód granicznych.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Mówiąc o zakresie przedmiotowym obowiązywania ustawy o rybactwie śródlądowym, ustawodawca wskazuje także w art. 1 ust. 3 u.r.ś., że ryby i inne organizmy wodne stanowią pożytki wody. W rozwiązaniu tym nie wskazano jednak, komu przysługują pożytki. Dlatego też w tym zakresie znajdować będą zastosowanie postanowienia art. 263 ust. 2 pr. wod., z którego wynika, że do pobierania pożytków, o których mowa w art. 263 ust. 1 pr. wod., z wód w urządzeniu wodnym przeznaczonym do chowu lub hodowli ryb i usytuowanym na śródlądowych wodach płynących jest uprawniony jego właściciel. W myśl zaś art. 263 ust. 3 pr. wod. uprawnienia właściciela wód w zakresie rybactwa śródlądowego w stosunku do śródlądowych wód płynących stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują Wody Polskie. I to ten ostatni podmiot będzie odpowiedzialny za oddawanie wód Skarbu Państwa w użytkowanie rybackie.

Pojęcie pożytków nie jest definiowane w ustawie o rybactwie śródlądowym. Systemowo przynależy ono jednak do prawa cywilnego. W związku z tym to na gruncie tej dziedziny prawa należy ustalać jego znaczenie. Zgodnie z postanowieniami art. 53 § 1 k.c. pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy. Na kanwie postanowień tego przepisu podkreśla się, że: „1. Ochrona własności wiąże się immanentnie z bezwzględnym charakterem tego prawa. Właściciel może «z wyłączeniem innych osób» korzystać z rzeczy i rozporządzać rzeczą. Dla osób trzecich płynie stąd obowiązek biernego poszanowania cudzego prawa własności. Jeżeli wbrew temu nastąpi naruszenie prawa własności, uruchamia się stosowne roszczenie ochronne, adresowane już do konkretnej osoby z potencjalnego kręgu osób trzecich. Bezwzględna ochrona, przynależna prawu własności, wynika z natury stosunku prawnego własności i w wyrażeniu legislacyjnym została wystarczająco zaakcentowana w normie art. 140 k.c. Należy również mocno zaakcentować, że prawnorzeczowe środki ochrony własności (roszczenia windykacyjne i negatoryjne) mają charakter obiektywny, zależą bowiem jedynie od pogwałcenia prawa własności. Natomiast skuteczność obu roszczeń nie zależy od subiektywnych czynników podmiotowych, takich jak wina czy dobra lub zła wiara. 2. Według art. 53 § 1 k.c. pożytkami naturalnymi rzeczy (fructus naturales) są jej płody i inne odłączone od niej części składowe stanowiące normalny dochód z rzeczy. Dochód jaki uzyskiwał pozwany, w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, nie wiązał się z korzystaniem z nieruchomości stanowiącej własność powoda lub też obiektów na niej posadowionych, a procesu technologicznego jako całości, który jedynie odbywał się na tej nieruchomości z wykorzystaniem wskazanych obiektów. Apelujący nabywał słomę od osób trzecich, ważył ją poza nieruchomością powoda, a na nieruchomości przeprowadzał jedynie techniczny proces obróbki i suszenia. Oddana mu nieruchomość nie przynosiła jednak żadnych pożytków o jakich mowa w art. 693 k.c. w zw. z art. 53 k.c.” (wyrok SO w Gdańsku z 14.10.2011 r., III CA 342/11, LEX nr 1713962). Przypomnienie o utracie pożytków jako podstawie do formułowania roszczeń odszkodowawczych może być szczególnie istotne we wszystkich tych przypadkach, w których dojdzie np. do śnięcia ryb w wyniku funkcjonowania innych podmiotów.

Źródło:
Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Ryby nie są jedynymi organizmami wodnymi, które mogą stanowić przedmiot racjonalnej gospodarki. Dlatego też z punktu widzenia systemowego w art. 2 u.r.ś. wskazano, że reguły wynikające z ustawy o rybactwie śródlądowym znajdują zastosowanie także do raków będących skorupiakami oraz minogów będących przedstawicielami strunowców. Takie określenie zastosowania ustawy o rybactwie śródlądowym ma swoje historyczne uwarunkowania wynikające z ustawy z 7.03.1932 r. o rybołówstwie (Dz.U. Nr 35, poz. 357 ze zm.), która znajdowała zastosowanie również do raków. W art. 2 ust. 1 u.r.ś. wskazano jednak, że raki szlachetne i błotne nie mogą stanowić przedmiotu ich amatorskiego połowu, co jednak nie wyklucza ich gospodarczego wykorzystania.

Jednocześnie w art. 2 ust. 2 u.r.ś. przyznano ministrowi właściwemu do spraw rybołówstwa możliwość wydania rozporządzenia w sprawie określenia warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie, do których stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o rybactwie śródlądowym. Na tej podstawie wydano rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 12.11.2001 r. w sprawie połowu ryb oraz warunków chowu, hodowli i połowu innych organizmów żyjących w wodzie.

Źródło:
Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

W art. 1 u.r.ś. wskazano, że określa ona m.in. zakres właściwości rzeczowej poszczególnych organów odpowiedzialnych za prowadzenie gospodarki rybackiej. Konkretyzacją tej generalnej normy prawnej są postanowienia art. 1a u.r.ś., w którym wskazano, że zadania i uprawnienia państwa członkowskiego Unii Europejskiej w zakresie gospodarki rybackiej oraz wynikające z:

rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z 11.06.2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo,

rozporządzenia Rady (WE) nr 1100/2007 z 18.09.2007 r. ustanawiającego środki służące odbudowie zasobów węgorza europejskiego,

realizuje Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, stojący na czele Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej utworzonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7.12.2015 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (Dz.U. poz. 2078 ze zm.). Od tej generalnej reguły wyjątki mogą wprowadzać przepisy szczególne.

Natomiast w art. 1a ust. 2 u.r.ś. wskazano zadania realizowane przez samorząd województwa funkcjonujący na podstawie ustawy z 5.06.1998 r. o samorządzie w województwie (Dz.U. z 2019 r. poz. 512 ze zm.) będące zadaniami zleconymi, czyli finansowanymi z budżetu państwa.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

W art. 1a ust. 2 u.r.ś. wskazano zadania realizowane przez samorząd województwa funkcjonujący na podstawie ustawy z 5.06.1998 r. o samorządzie w województwie (Dz.U. z 2019 r. poz. 512 ze zm.) będące zadaniami zleconymi, czyli finansowanymi z budżetu państwa. Są one następujące:

oceny wypełniania przez uprawnionego do rybactwa obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim dokonuje marszałek województwa na podstawie operatu rybackiego, dokumentacji gospodarki rybackiej oraz programu ochrony i odbudowy zasobów ryb, co najmniej raz na 5 lat (art. 6 ust. 2a u.r.ś.);

marszałek województwa powiadamia o wynikach oceny, o której mowa w art. 6 ust. 2a u.r.ś. organ administracji publicznej wykonujący uprawnienia właściciela wód w zakresie rybactwa śródlądowego, niezwłocznie po upływie terminu wyznaczonego uprawnionemu do rybactwa do usunięcia nieprawidłowości w prowadzonej gospodarce rybackiej (art. 6 ust. 2c u.r.ś.);

marszałek województwa w wyjątkowo uzasadnionych przypadkach, a zwłaszcza w razie zanieczyszczenia znacząco pogarszającego warunki bytowania ryb albo masowego wystąpienia chorób ryb, może, w drodze decyzji administracyjnej wydanej po zasięgnięciu opinii dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, zwolnić od obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej, lub uznać zbiornik wodny za nieprzydatny do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej na czas określony (art. 6 ust. 3 u.r.ś.);

uprawniony do rybactwa może dokonać zmian w operacie rybackim przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 2, jeżeli organ administracji publicznej, z którym uprawniony do rybactwa zawarł umowę, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 u.r.ś., wyraził, przez zmianę tej umowy, zgodę na dostosowanie zasad prowadzenia gospodarki rybackiej do:

strategii, polityki, planów lub programów w dziedzinie rybactwa śródlądowego, w tym programu ochrony i odbudowy zasobów ryb, opracowanych przez organy administracji publicznej,

nowych okoliczności, niewynikających z przyczyn leżących po stronie uprawnionego do rybactwa, których nie mógł on przewidzieć przed złożeniem operatu rybackiego do zaopiniowania, w szczególności klęsk żywiołowych, zmiany przebiegu granic obwodu rybackiego lub realizacji inwestycji znacząco oddziałującej na środowisko wodne w obwodzie rybackim (art. 6a ust. 4 u.r.ś.);

zarząd województwa ustanawia lub znosi obręby ochronne, w drodze uchwały, z urzędu albo na wniosek uprawnionego do rybactwa lub dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Obręb ochronny ustanawia się na czas nieokreślony albo na czas określony (art. 15 ust. 2 u.r.ś.);

marszałek województwa ustanawia w drodze decyzji administracyjnej obręby ochronne, na wniosek uprawnionego do rybactwa, który prowadzi działalność w zakresie chowu i hodowli zwierząt akwakultury oraz rozrodu ryb, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (art. 15 ust. 2b u.r.ś.);

marszałek województwa, w drodze decyzji administracyjnej, znosi obręby hodowlane, na wniosek uprawnionego do rybactwa albo z urzędu, jeżeli uprawniony do rybactwa, o którym mowa w art. 15 ust. 2b u.r.ś., trwale zaprzestał prowadzenia w obrębie hodowlanym działalności w zakresie chowu lub hodowli zwierząt akwakultury oraz rozrodu ryb (art. 15 ust. 2c u.r.ś.);

w szczególnie uzasadnionych przypadkach, a zwłaszcza do celów zarybieniowych, hodowli, ochrony zdrowia ryb oraz do celów naukowo-badawczych, marszałek województwa może, w drodze decyzji administracyjnej, zezwalać na odstępstwo od zakazów, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2–7 i ust. 2 oraz w art. 10 ust. 1 u.r.ś., a także na dokonywanie połowu ryb w obrębach ochronnych (art. 17 ust. 1 u.r.ś.);

w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w celu ochrony ryb i zapewnienia rybom możliwości odbycia tarła:

marszałek województwa może, w drodze decyzji administracyjnej, zobowiązać:

użytkownika wód do umożliwienia swobodnego przepływu ryb, jeżeli przepływ taki nie jest możliwy z przyczyn zależnych od tego użytkownika,

uprawnionego do rybactwa w obwodzie rybackim do zawieszenia połowu ryb niektórych gatunków, z użyciem wybranych rybackich narzędzi i urządzeń połowowych

– w określonych wodach i na czas niezbędny do zapewnienia rybom ochrony i możliwości odbycia tarła;

zarząd województwa może, w drodze uchwały, wskazać miejsce i czas, w którym obowiązuje całkowity albo częściowy zakaz uprawiania amatorskiego połowu ryb (art. 17 ust. 3 u.r.ś.);

10)

w przypadku uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków określonych w decyzji, o której mowa w art. 17 ust. 3 pkt 1 u.r.ś., zarząd województwa wszczyna postępowanie egzekucyjne dotyczące obowiązków o charakterze niepieniężnym (art. 17 ust. 5 u.r.ś.);

11)

w obwodach rybackich, przez które przebiega granica województw, w sprawach dotyczących rybactwa właściwy jest marszałek województwa, na którego terenie znajduje się większa część powierzchni obwodu rybackiego (art. 18 ust. 1 u.r.ś.);

12)

sejmik województwa ustala, w drodze uchwały, trzyliterowe oznaczenie powiatu, o którym mowa w art. 20 ust. 3a u.r.ś., tj. oznakowanie sprzętu pływającego służącego do połowu ryb (art. 20 ust. 3b u.r.ś.);

13)

orzekanie w sprawach określonych w art. 27 ust. 1 u.r.ś. następuje w trybie przewidzianym przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, na podstawie wniosku o ukaranie złożonego przez właściwego marszałka województwa (art. 27 ust. 4 u.r.ś.).

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Konieczność podejmowania niektórych działań determinujących gospodarkę rybacką może wynikać z prawa Unii Europejskiej.

Dlatego też w art. 2c u.r.ś. określono, w jaki sposób powinno następować opracowywanie takich programów, w jakiej formie powinny być one wprowadzane oraz jakie będzie źródło ich finansowania.

W obecnym stanie prawnym brak jest jednak rozwiązań w prawie Unii Europejskiej zobowiązujących do wprowadzenia konkretnych programów.

Zarybienia prowadzone przez uprawnionego do rybactwa są jednym ze środków mających gwarantować racjonalność gospodarki rybackiej. Z jednej strony są formą kompensacji negatywnych zmian w środowisku wywoływanych przez gospodarkę rybacką, z drugiej zaś mogą być instrumentem prowadzącym do przebudowy struktury gatunków ryb występujących w wodzie stanowiącej przedmiot użytkowania rybackiego. Źródłem informacji o tym, jakie działania w zakresie zarybiania wód są niezbędne, jest w pierwszej kolejności operat rybacki stanowiący z reguły załącznik do umowy oddającej konkretny obwód w użytkowanie rybackie (oczywiście tylko wówczas, gdy umowa taka jest zawierana). Jednocześnie w każdym przypadku należało będzie pamiętać o ograniczeniu wynikającym z art. 4b ust. 2 u.r.ś., zgodnie z którym zarybienie nie może doprowadzić do ograniczenia bioróżnorodności. Jeśli zatem w konkretnym przypadku takie zagrożenie by występowało, to kierując się zasadą przezorności wynikającą z art. 6 p.o.ś., należało będzie powstrzymać się od takich działań.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Rozwiązanie zostało wprowadzone ustawą z 24.09.2010 r. o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym. W uzasadnieniu do projektu wprowadzającego tę zmianę wskazano, że: „W 2002 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, ze zm.), które zastąpiły obowiązujący system administracyjnych pozwoleń na szczególne korzystanie z powierzchniowych wód śródlądowych systemem umów cywilnoprawnych na oddanie w użytkowanie wód obwodu rybackiego. W wyniku przyjętych zmian wzrosła odpowiedzialność podmiotów uprawnionych do rybactwa w obwodach rybackich za stan zasobów ryb w użytkowanych przez nich powierzchniowych wodach śródlądowych. Uprawnieni do rybactwa zostali zobowiązani do prowadzenia zarybień tych wód w oparciu o własne środki finansowe. Od czasu wejścia w życie rozwiązań cywilnoprawnych w gospodarce rybackiej organizacje społeczne postulują konieczność wprowadzenia szczegółowych regulacji w zakresie zasad i warunków zarybiania wód powierzchniowych w celu określenia kryteriów, które pozwolą wyjaśnić niektóre założenia definicji racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim. W związku z powyższym zaproponowano dodanie w ustawie z dnia 18 września 1985 r. o rybactwie śródlądowym nowego art. 4b, w którym określono podmioty uprawnione do prowadzenia zarybień oraz wprowadzono warunek odnoszący się do konieczności ochrony różnorodności biologicznej zasobów wód śródlądowych” (Uzasadnienie do projektu ustawy, Sejm VI kadencji, druk nr 3109).

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Z punktu widzenia zarybień bardzo ważne jest, kto jest uprawniony do ich dokonywania. W celu ograniczenia wątpliwości interpretacyjnych w tym zakresie w art. 4b ust. 1 u.r.ś. wprowadzono zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do dokonywania zarybień. Oczywiście główną rolę wśród nich odgrywa uprawniony do rybactwa w znaczeniu, o jakim była mowa w komentarzu do art. 4 u.r.ś. Zakres zarybień dokonywanych przez ten podmiot w przypadku obwodów oddawanych w użytkowanie rybackie jest określony w umowie oraz operacie rybackim. W przypadku pozostałych podmiotów wymienionych w art. 4b ust. 1 pkt 2 i 3 u.r.ś. należy zauważyć, że może to mieć miejsce tylko i wyłącznie we współpracy z uprawnionym do rybactwa. W komentowanym przepisie nie wskazano, w jakiej formie ta współpraca powinna przebiegać. W związku z tym jest to kwestia do uzgodnienia między podmiotami zainteresowanymi dokonywaniem zarybień a uprawnionym do rybactwa. Należy jednak pamiętać, aby pozostawało w zgodzie z programami opracowywanymi na podstawie art. 2b i 2c u.r.ś. (o ile oczywiście zostały opracowane). Przy realizacji zarybień we współpracy z uprawnionym do rybactwa należy uwzględniać kierunki działań wynikających z zawartych umów oraz operatów rybackich. Zarybienie niezgodne z umową może bowiem zostać zakwalifikowane jako naruszenie wynikających z niej warunków. To zaś może stanowić podstawę do jej wypowiedzenia (będzie to szczególnie istotne w przypadku braku programów, o których mowa w art. 2b i 2c u.r.ś.).

Oddzielną kategorią podmiotów mogących dokonywać zarybień wód, zgodnie z postanowieniami art. 4b ust. 1 pkt 4 u.r.ś., są dyrektorzy parków narodowych w celach określonych w tym przepisie. Jeśli chodzi o te podmioty, to funkcjonują one na podstawie art. 8c ust. 1 u.o.p., zgodnie z którym organem parku narodowego jest dyrektor parku narodowego. W związku z tym w praktyce zarybień będzie dokonywał park narodowy, którego dyrektor jest jedynie organem. Dokonując oceny możliwości zarybień przez ten podmiot, należy uwzględniać cele wykonywania ochrony ryb w wodach parków narodowych. Powinny one zostać wyartykułowane w planach ochrony opracowywanych na podstawie art. 18 u.o.p. albo w zadaniach ochronnych opracowywanych na podstawie art. 22 u.o.p.

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Analizując postanowienia art. 4 ust. 1 u.r.ś., należy zwrócić uwagę na to, że po pierwsze, ustawodawca wyróżnił dwie kategorie podmiotów uprawnionych do rybactwa, dostosowując się w tej materii do struktury własnościowej wód wynikającej z Prawa wodnego. W art. 214 pr. wod. wskazano bowiem, że śródlądowe wody stojące, woda w rowie oraz woda w stawie, który nie jest napełniany w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi, znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości. Natomiast w art. 216 ust. 1 pr. wod. wskazano, że grunty pokryte śródlądowymi wodami płynącymi, wodami morza terytorialnego oraz morskimi wodami wewnętrznymi stanowią własność właściciela tych wód. W tym ostatnim przypadku zgodnie z postanowieniami art. 216 ust. 2 pr. wod. wody te nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w Prawie wodnym. Dlatego też w art. 4 ust. 1 pkt 1 u.r.ś. wskazano, kto jest uprawniony do rybactwa w wodach mogących stanowić własność prywatną lub niebędących częścią obwodów rybackich. Natomiast w art. 4 ust. 1 pkt 2 u.r.ś. wskazano, kto może być uprawniony do rybactwa w pozostałych przypadkach, w których wody wchodzą w skład obwodów rybackich (będzie o tym szerzej mowa w komentarzu do art. 6d u.r.ś.). Niestety w katalogu tym nie uwzględniono przypadków, w których wody wymienione w art. 4 ust. 1 pkt 2 u.r.ś. nie stanowią przedmiotu użytkowania rybackiego (np. w okresie od rezygnacji z uprawnień przez dotychczasowego uprawnionego do czasu wyłonienia nowego). W takim okresie, który czasami trwa dosyć długo, uprawniony do rybactwa powinien być właściwy regionalny zarząd gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wykonujący uprawnienia właścicielskie. Niestety nie został on wymieniony wśród potencjalnych uprawnionych do rybactwa. To zaś w praktyce może stanowić źródło problemów.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Zgodnie z postanowieniami art. 2a u.r.ś. ochronę i odbudowę zasobów ryb w wodach zapewnia się przez racjonalne gospodarowanie zasobami. Z rozwiązania tego wynika jednak tylko generalna zasada, która w celu skutecznej realizacji wymaga konkretyzacji w innych przepisach prawa. Jednym z takich rozwiązań są postanowienia art. 6 u.r.ś. przewidującego obowiązek prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej. Niestety w żadnym z przepisów prawa nie definiuje się, w jaki sposób powinna być ona potwierdzana oraz kto jest zobowiązany do jej prowadzenia.

Próbując ustalić, kto jest do tego zobowiązany, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na postanowienia art. 6 ust. 1 u.r.ś., w którym wskazuje się, że obowiązek ten spoczywa na uprawnionym do rybactwa w obwodzie rybackim. Dlatego też na kanwie postanowień tego przepisu przyjmuje się, że: „W związku z tym, że obowiązek prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej ogranicza się do obwodów rybackich, a na takie dzieli się tylko stanowiące własność Skarbu Państwa wody powierzchniowe płynące, należy przyjąć, iż właściciel wód stojących nie ma obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej” (J. Miłkowska-Rębowska, Status prawny ryb śródlądowych, a status prawny zwierząt łownych, „Administracja” 2007/4, s. 130). Z takim stanowiskiem co do zasady należy się zgodzić, nie oznacza to jednak, że na innych podmiotach nie spoczywają podobne obowiązki. Również pozostali uprawnieni do rybactwa zobowiązani są do przestrzegania reguł służących zagwarantowaniu racjonalności prowadzenia gospodarki rybackiej.

Pojęcie racjonalnej gospodarki rybackiej jest jednak klasycznym zwrotem niedookreślonym, którego interpretacja może rodzić liczne wątpliwości. Dlatego też w art. 6 ust. 2 u.r.ś. zawarto ustawową definicję tego pojęcia. Wynika z niej, że racjonalna gospodarka rybacka może być prowadzona w zróżnicowany sposób. Istotne jest jedynie spełnienie dwóch podstawowych warunków formalnych – po pierwsze, prowadzenie jej zgodnie z operatem rybackim (będzie o nim szerszej mowa w komentarzu do art. 6a u.r.ś.), po drugie, umożliwienie realizacji celów środowiskowych polegających na zachowaniu zasobów ryb w równowadze biologicznej i na poziomie umożliwiającym gospodarcze korzystanie z nich przez przyszłych uprawnionych do rybactwa. Ocena spełnienia tych wymagań wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu ichtiologii i ochrony środowiska. Dlatego w celu dodatkowego zobiektywizowania racjonalności prowadzonej gospodarki rybackiej oraz zapewnienia fachowości tego procesu w ust. art. 6 2a–2c u.r.ś. zobowiązano marszałka województwa do dokonywania cyklicznej oceny racjonalności prowadzonej gospodarki rybackiej. Dodatkowym gwarantem prawidłowego przeprowadzenia oceny racjonalności gospodarki rybackiej jest określenie w wydanym na podstawie art. 6 ust. 4 u.r.ś. rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 24.12.2012 r. w sprawie oceny wypełniania obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej (Dz.U. z 2013 r. poz. 103) kryteriów, na podstawie których ma być ona przeprowadzona.

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Rozwiązanie to zostało wprowadzone ustawą z 24.09.2010 r. o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy wprowadzającej tę zmianę: „W celu zebrania informacji statystycznych z zakresu rybactwa śródlądowego, niezbędnych do wykonania obowiązków, które zostały nałożone na państwa członkowskie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie statystyk w dziedzinie akwakultury, uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 788/96, w projektowanej ustawie o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym proponuje się wprowadzenie zmian polegających na zobowiązaniu wszystkich rodzajów podmiotów uprawnionych do rybactwa do prowadzenia dokumentacji gospodarki rybackiej oraz udostępniania tych danych do celów statystycznych oraz kontroli przestrzegania przepisów o rybactwie śródlądowym. W związku z powyższym zaproponowano uchylenie ust. 2 w art. 4 (zmiana dostosowująca) oraz dodanie w projektowanej ustawie o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym nowego art. 4a, w którym uregulowano całość zagadnienia dotyczącego zbierania danych o gospodarce rybackiej. Ten nowy przepis upoważnia także ministra właściwego do spraw rybołówstwa do wydania przepisów wykonawczych określających sposób prowadzenia dokumentacji rybackiej, w tym wzory dokumentów, które należy stosować w tej dokumentacji, oraz terminy i sposób przygotowywania i podawania informacji w dokumentacji gospodarki rybackiej oraz ich przekazywania” (Uzasadnienie do projektu ustawy Sejm VI kadencji, druk nr 3109).

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

II SA/Gd 430/14 – Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku

LEX nr 1603556 – wyrok z dnia 19 listopada 2014 r.

Podstawą do nałożenia obowiązku podjęcia działań służących poprawie stanu zasobów ryb lub uczestniczenia w kosztach zarybiania jest zatem jednoznaczne ustalenie, że w wyniku realizacji pozwolenia wodnoprawnego nastąpi zmniejszenie populacji ryb lub utrudnienie ich migracji. Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach nie wynika czy i ewentualnie w jakim stopniu działanie elektrowni wodnej, na którą pozwolenia wodnoprawnego udzielono, wpłynie na ichtiofaunę rzeki powyżej poziomu jej działania i poniżej. Z akt nie wynika istnienie konieczności umieszczenia w pozwoleniu wodnoprawnym obowiązku podejmowania przez skarżącego działań na rzecz poprawy stanu zasobów ryb, gdyż operat wodnoprawny przeczy jakoby działalność elektrowni miała wpływ na poziom zasobów ryb, dowody przeprowadzone przez organ wskazują, że stan zasobów ryb ulega obniżeniu, ale w żaden sposób nie doszło do przekonywującego powiązania tej okoliczności wyłącznie z elektrownią skarżącego. Samo ogólne stwierdzenie, że powstawanie urządzeń piętrzących wodę i tamujących możliwość swobodnej migracji ryb wpływa negatywnie na ilość ryb jest wiarygodne, jednak nie może być podstawą do nałożenia obowiązków. Podobnie literatura specjalistyczna czy popularnonaukowa, traktująca generalnie o wpływie małych elektrowni wodnych na stan populacji ryb nie stanowi wystarczającego uzasadnienia. Tylko rzetelne ustalenie w jakim stopniu elektrownia wodna wpływa w tym przypadku na ichtiofaunę może być podstawą do nałożenia obowiązku podjęcia działań służących poprawie stanu zasobów ryb lub uczestniczenia w kosztach zarybiania.

Minister właściwy do spraw rybołówstwa może określić, w drodze rozporządzenia, warunki, w szczególności techniczne, organizacyjne lub gospodarcze, zarybiania wód, kierując się potrzebą zapewnienia ochrony różnorodności biologicznej, zgodnie z zasadami lub zaleceniami dobrej praktyki w zakresie zrównoważonego korzystania z żywych zasobów wód na poziomie umożliwiającym gospodarcze korzystanie z nich przyszłym uprawnionym do rybactwa.

II SA/Kr 862/08 – Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie

LEX nr 540583 – wyrok z dnia 4 listopada 2008 r.

Sam wnioskodawca podał bowiem, że uzyskanie zezwolenia będzie warunkiem prowadzenia prawidłowej gospodarki rybackiej w zakresie pozyskiwania narybku (dokonywania odłowów) i pozwoli na wywiązanie się z zawartych umów, a ponadto będzie służyło celom badań naukowych. Wprawdzie powoływany art. 17 ustawy o rybactwie śródlądowym wskazuje, iż szczególnie uzasadniony przypadek może stanowić zarybianie, hodowla i cele naukowo-badawcze ale nie oznacza to, że każdy przypadek zarybiania lub celów naukowo-badawczych spełnia przesłankę szczególnie uzasadnionego przypadku. Poza ewentualnym dowodzeniem przez wnioskodawcę, że udzielenie zezwolenia służy realizacji np. celów naukowo-badawczych należało dodatkowo udowadniać, że będzie to szczególnie uzasadniony przypadek, co np. mogło wynikać z jedynej możliwości prowadzenia tych badań.

Źródło:

Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz

Opublikowano: WKP 2020

Zmiany dokonane w art. 6 i 6a oraz dodanie art. 6b i 6c dopełniają omówione powyżej propozycje zmian w ustawie z dnia 18 września 1985 r. o rybactwie śródlądowym, których przyjęcie jest wymagane w związku z koniecznością zapewnienia ochrony i odbudowy zasobów węgorza europejskiego oraz ochrony różnorodności biologicznej wód śródlądowych (rozporządzenie nr 1100/2007, rozporządzenie nr 708/2007 oraz Konwencja z Rio de Janeiro – Dz.U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532), a także poprawy stanu wiedzy o rybactwie śródlądowym (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie statystyk w dziedzinie akwakultury, uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 788/96)

Niestety w przepisach tych nie określono, w jakiej formie działania administracji ma być przeprowadzona ta ocena oraz ewentualnie, w jaki sposób mogą być kwestionowane jej wyniki. Próbując rozwiązać pierwszy z tych problemów, należy uznać, że nie będzie to decyzja administracyjna, komentowany przepis tego nie przewiduje. Jednocześnie jest to jednak przejaw władczego działania organu administracji, które może wywołać skutki prawne. Zgodnie bowiem z postanowieniami art. 6 ust. 3 u.r.ś. wyniki przeprowadzonej oceny w szczególnie uzasadnionych przypadkach mogą być powodem wypowiedzenia umowy użytkowania obwodu rybackiego na podstawie art. 6d ust. 6 u.r.ś. W związku z tym należy uznać, że ocena racjonalności prowadzenia gospodarki rybackiej będzie czynnością prawną, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Kwestionowanie jej prawidłowości może więc stanowić przedmiot zaskarżenia do sądu administracyjnego. Oczywiście prawo do wniesienia skargi zgodnie z ogólnymi regułami będzie przysługiwało podmiotom mającym w tym interes prawny. Najczęściej więc będą nimi uprawnieni do rybactwa, których racjonalność prowadzonej gospodarki stanowiła przedmiot oceny.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Kolejną bardzo istotną kwestią jest ustalenie, komu będą przysługiwały przymioty strony w prowadzonym postępowaniu oraz kto będzie mógł w nim uczestniczyć. Zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 28 k.p.a. stroną postępowania będzie każdy, kto będzie miał w tym interes prawny, który musi mieć charakter realny. W omawianej kategorii spraw niewątpliwie przymioty strony będzie posiadał uprawniony do rybactwa w obwodzie, w którym analizowana jest celowość wprowadzenia odstępstwa. Nie można jednak zapominać również o podmiotach wykonujących uprawnienia właścicielskie w stosunku do wód, którymi z reguły będą regionalne zarządy gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. W postępowaniu na ogólnych zasadach wynikających z art. 31 k.p.a. mogą zgłosić swój udział także organizacje społeczne, które wśród celów statutowych mają np. zadania związane z ochroną ichtiofauny.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Wyniki oceny racjonalności prowadzenia gospodarki rybackiej w konkretnych obwodach rybackich mogą mieć duże znaczenie zarówno dla podmiotów zainteresowanych ich użytkowaniem, jak i organizacji społecznych, którym bliska jest troska o stan ichtiofauny. W związku z tym w celu ograniczenia wątpliwości interpretacyjnych w art. 6 ust. 2d u.r.ś. wskazano, że do udostępniania informacji o wynikach oceny stosuje się rozwiązania wynikające z ustawy z 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1429). Omawiając zagadnienia dostępu do informacji publicznej, nie można zapominać o tym, że prawo do tych informacji jest gwarantowane konstytucyjnie (art. 74 ust. 3 Konstytucji RP), co potwierdza art. 1 ust. 1 u.d.i.p., wprowadzający powszechny dostęp do informacji. Zgodnie z nim każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Oznacza to, że udostępnianie informacji publicznej jest regułą, a odstępstwa od niej mają charakter wyjątkowy i powinny wynikać wprost z przepisów prawa, jednoznacznie określających, jakiego rodzaju informacje nie podlegają udostępnieniu.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Odstępstwo od obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej będzie następowało w formie decyzji administracyjnej. W związku z tym w procesie jej wydawania będą znajdowały zastosowanie wszystkie ogólne reguły prowadzenia postępowania wynikające z Kodeksu postępowania administracyjnego, a ich naruszenie może dyskwalifikować wydaną decyzję. Jednocześnie z postanowień art. 6 ust. 3 u.r.ś. wynika, że podejmowane na jego podstawie rozstrzygnięcia będą miały charakter uznaniowy. Bezpośrednio wskazuje na to posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem „może”. Uznanie to nie będzie jednak miało charakteru swobodnego. W procesie ustalania, że zachodzą przesłanki uzasadniające wprowadzenie odstępstwa od obowiązku racjonalnej gospodarki rybackiej, organ administracji w pierwszej kolejności będzie musiał bowiem wyjaśnić, że występuje znaczące pogorszenie warunków bytowania ryb albo masowe występowanie chorób ryb. Do wprowadzenia odstępstwa w praktyce wystarczy wystąpienie jednej z tych przesłanek. Zostały one bowiem przez prawodawcę oddzielone spójnikiem „albo”, który w logice jest przejawem alternatywy rozłącznej. Samo wystąpienie pogorszenia warunków bytowania ryb albo chorób nie będzie jednak jeszcze wystarczające. W komentowanym przepisie wskazano bowiem, że mają mieć one charakter kwalifikowany. Pogorszenie warunków bytowania ryb musi mieć charakter znaczący (nie wystarczy więc jakiekolwiek), a występowanie chorób musi mieć charakter masowy, a zatem bardzo duży.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

IV SA/Wa 1784/20 – Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

LEX nr 3152208 – wyrok z dnia 19 listopada 2020 r.

Operat rybacki, jak wynika z art. 6a ustawy o rybactwie śródlądowym, jest podstawą do prowadzenia gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim. Niewątpliwie prowadzenie racjonalnej gospodarki rybackiej wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu ochrony środowiska oraz ichtiologii. Z art. 6a ust. 1 ww. ustawy wynika, że zobowiązanym do opracowania operatu rybackiego jest uprawniony do rybactwa, a zatem podmiot który z założenia nie musi się legitymować jakimiś szczególnymi kwalifikacjami. Oczywiście nie można wykluczyć sporządzania operatu rybackiego przez inne podmioty na zlecenie uprawnionego do rybactwa. Zgodnie z § 4 pkt 12 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie operatu rybackiego (Dz. U. z 2015 r. poz. 177) operat podpisuje uprawniony do rybactwa. Świadczy to, żre opracowanie to ma charakter prywatny. W związku z tym w celu zagwarantowania odpowiedniego poziomu merytorycznego operatu rybackiego, a co za tym idzie i możliwości jego praktycznego wykorzystania w prowadzeniu racjonalnej gospodarki rybackiej, w art. 6a ust. 5 ustawy o rybactwie śródlądowym wprowadzono konieczność uzyskania pozytywnej opinii uprawnionej jednostki, która powinna gwarantować weryfikację informacji zawartych w opracowanym operacie (por. Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. WKP 2020).

Skoro uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim jest obowiązany zgodnie z art. 6a ust. 5c ustawy o rybactwie śródlądowym przekazać kopię operatu rybackiego i pozytywnej opinii do katastru wodnego, to z założenia opracowania te są dostępne innym podmiotom.

Organ I instancji, a za nim organ odwoławczy, w oparciu o analizę prawną przepisu art. 6a ust. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2168) uznały, że operat rybacki mieści się w definicji utworu zgodnie z art. 1 ustawy prawo autorskie. Również opinia do operatu rybackiego, będąca analizą danych opisanych w operacie rybackim odpowiada definicji utworu zgodnie z art. 1 ustawy prawo autorskie. Organy obu instancji poprzestały jedynie na teoretycznych rozważaniach prawnych bez odniesienia się do operatu rybackiego i opinii do niego objętych wnioskiem skarżącego. Rozważania, które poczyniły organy muszą odnosić się do konkretnej treści określonego operatu rybackiego i określonej opinii. To w stosunku do tych konkretnych opracowań musi zostać wykazane, że są to utwory podlegające ochronie prawa autorskiego. Organy muszą ustalić w oparciu o treść operatu rybackiego i opinii do niego, których dotyczy wniosek skarżącego, że zawierają one takie treści i elementy będące przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, które pozwolą uznać je za utwór podlegający ochronie prawnej w całości lub w części.

Należy pamiętać również, że art. 16 ust. 1 ustawy o.o.ś. przy odmowie udostępnienia informacji wymaga rozważenia interesu publicznego przemawiającego za ich udostępnieniem. W przedmiotowej sprawie organ I instancji takich rozważań nie poczynił, a organ odwoławczy nie znalazł takiego interesu publicznego, który przemawiałby za udostępnieniem skarżącemu wnioskowanego operatu rybackiego i opinii. Ponownie rozpatrując sprawę, przy ocenie istnienia interesu publicznego przemawiającego za udostepnieniem ww. opracowań, organ uwzględni również, że równolegle z przedmiotowym postępowaniem toczyło się postępowanie administracyjne z wniosku Marszałka Województwa (…) z dnia (…) października 2019 r., zakończone decyzją Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 2 kwietnia 2020 r., nakazującą uprawnionemu do rybactwa, przekazanie do ponownego zaopiniowania operatu rybackiego sporządzonego w 2018 r. dla obwodu rybackiego Jeziora T. na cieku bez nazwy w zlewni rzeki N. – Nr 1. Ww. decyzja została utrzymana w mocy decyzją Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia (…) czerwca 2020 r.

Zaskarżona decyzja została oparta również na art. 16 ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 7 ustawy o.o.ś. władze publiczne mogą odmówić udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie po rozważeniu interesu publicznego przemawiającego za udostępnieniem informacji w konkretnym przypadku, jeżeli udostępnienie tych informacji może naruszyć ochronę informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, dostarczonych przez osoby trzecie i objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jeżeli osoby te złożyły wniosek o wyłączenie tych informacji z udostępniania, zawierający szczegółowe uzasadnienie dotyczące możliwości pogorszenia ich pozycji konkurencyjnej;

Jednocześnie art. 16 ust. 3 ustawy o.o.ś. stanowi, że wniosek o wyłączenie informacji z udostępniania, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, może zostać złożony nie później niż w terminie 14 dni od dnia dostarczenia władzom publicznym informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, objętych tajemnicą przedsiębiorstwa.

Żródło: Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. Warszawa 2020

Operaty rybackie zgodnie z postanowieniami art. 6a ust. 2 u.r.ś. sporządza się raz na 10 lat w formie opisowej i graficznej. Okres ten jest stosunkowo długi i w czasie jego trwania w środowisku wodnym mogą zachodzić liczne zmiany zarówno korzystne dla ichtiofauny, jak i niekorzystne. Dlatego też w art. 6a ust. 4 u.r.ś. zawarto możliwość wprowadzenia zmian w operacie rybackim za zgodą organu zawierającego umowę, w sytuacji wystąpienia wskazanych w nim przesłanek. Niestety w praktyce nie zostały one określone zbyt precyzyjnie. W związku z tym w przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących celowości dokonania zmiany w operacie rybackim organ administracji publicznej, przed wydaniem zgody, zwraca się o zajęcie stanowiska, odpowiednio, do organu administracji publicznej, który opracował projekt programu, planu, polityki lub strategii, albo właściwego marszałka województwa. Niestety w przepisie tym nie wskazano, w jakiej formie procesowej ma być wyrażona zgoda na zmianę operatu. Jest to o tyle istotne, że z jednej strony będzie to przejaw władczego działania organu administracji, który wyrazi zgodę na wprowadzenie zmian w operacie albo nie, z drugiej zaś operat opracowywany jest głównie w związku z zawieraniem umów użytkowania obwodów rybackich, które w swoim założeniu są czynnościami o charakterze konsensualnym. Dlatego mimo iż zgoda będzie wyrażana przez organ administracji, należy się opowiedzieć za tym, że nie będzie ona przybierała formy indywidualnego aktu administracyjnego, gdyż będzie wyrażana w zakresie wykonywania uprawnień właścicielskich związanych z umową użytkowania obwodu rybackiego. Wystarczy zatem jednoznaczne oświadczenie pochodzące od osób uprawnionych do reprezentowania w tym zakresie organu administracji. Operaty rybackie zgodnie z postanowieniami art. 6a ust. 2 u.r.ś. sporządza się raz na 10 lat w formie opisowej i graficznej. Okres ten jest stosunkowo długi i w czasie jego trwania w środowisku wodnym mogą zachodzić liczne zmiany zarówno korzystne dla ichtiofauny, jak i niekorzystne. Dlatego też w art. 6a ust. 4 u.r.ś. zawarto możliwość wprowadzenia zmian w operacie rybackim za zgodą organu zawierającego umowę, w sytuacji wystąpienia wskazanych w nim przesłanek. Niestety w praktyce nie zostały one określone zbyt precyzyjnie. W związku z tym w przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących celowości dokonania zmiany w operacie rybackim organ administracji publicznej, przed wydaniem zgody, zwraca się o zajęcie stanowiska, odpowiednio, do organu administracji publicznej, który opracował projekt programu, planu, polityki lub strategii, albo właściwego marszałka województwa. Niestety w przepisie tym nie wskazano, w jakiej formie procesowej ma być wyrażona zgoda na zmianę operatu. Jest to o tyle istotne, że z jednej strony będzie to przejaw władczego działania organu administracji, który wyrazi zgodę na wprowadzenie zmian w operacie albo nie, z drugiej zaś operat opracowywany jest głównie w związku z zawieraniem umów użytkowania obwodów rybackich, które w swoim założeniu są czynnościami o charakterze konsensualnym. Dlatego mimo iż zgoda będzie wyrażana przez organ administracji, należy się opowiedzieć za tym, że nie będzie ona przybierała formy indywidualnego aktu administracyjnego, gdyż będzie wyrażana w zakresie wykonywania uprawnień właścicielskich związanych z umową użytkowania obwodu rybackiego. Wystarczy zatem jednoznaczne oświadczenie pochodzące od osób uprawnionych do reprezentowania w tym zakresie organu administracji.

Źródło:

Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. Warszawa 2020

Brak konieczności wydawania decyzji administracyjnej nie oznacza jednak automatycznie, że wyrażanie zgody jest w całości odformalizowane. Organ musi bowiem dokonać oceny, czy zachodzą przesłanki wymienione w art. 6a ust. 4 u.r.ś. uzasadniające wprowadzenie zmian. W przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących celowości dokonania zmiany w operacie rybackim organ administracji publicznej, przed wydaniem zgody, zwraca się o zajęcie stanowiska, odpowiednio, do organu administracji publicznej, który opracował projekt programu, planu, polityki lub strategii, albo właściwego marszałka województwa. Stanowiska te nie będą jednak przybierały formy postanowień, które mogą być kwestionowane w trybie administracyjnym. Jednocześnie analizując możliwość wprowadzenia zmian w operacie, należy zauważyć, że konieczność uzyskania stanowisk organów współdziałających będzie występowała tylko w przypadkach uzasadnionych wątpliwości. Jeżeli zatem takie nie będą występowały, to można będzie wyrazić zgodę na wprowadzenie zmian w operacie.

Źródło: Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. Warszawa 2020

W celu ułatwienia wykorzystania informacji zawartych w operacie rybackim przez inne podmioty oraz organy administracji mające wpływ na racjonalność gospodarki rybackiej w art. 6a ust. 5c u.r.ś. nałożono na uprawnionych do rybactwa obowiązek przekazania do systemu informacyjnego gospodarowania wodami kopii operatu rybackiego oraz opinii do niego. Z przepisu tego prima facie wynika, że obowiązek taki obejmuje tylko operat oraz opinię do niego. Należy jednak uznać, że taki sam obowiązek będzie odnosił się również do zmian wprowadzanych do operatu oraz opinii do niego. Tylko w takim przypadku będzie bowiem gwarancja, że dane wprowadzone do systemu informacyjnego gospodarowania wodami są aktualne. Zgodnie z postanowieniami art. 330 ust. 1 pr. wod. system informacyjny gospodarowania wodami dla obszaru państwa, z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne, prowadzą Wody Polskie.

W celu ujednolicenia operatów wodnoprawnych w art. 6a ust. 6 i 7 u.r.ś. zawarto delegację dla ministra do spraw rybołówstwa do wydania rozporządzenia określającego sposoby sporządzania i opiniowania operatu rybackiego, szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać operat rybacki, a także wskazanie jednostek uprawnionych do opiniowania operatów rybackich.

Źródło: Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. Warszawa 2020

Biorąc pod uwagę fakt, że operat rybacki oraz opinia do operatu opracowywane są na zlecenie uprawnionego do rybactwa, można wyobrazić sobie sytuacje, w których prawidłowość tych opracowań może nasuwać wątpliwości. Gwarantem prawidłowości sporządzenia operatu ma być opinia jednostki uprawnionej, wypowiadana na podstawie art. 6a ust. 5 u.r.ś. Jednak również prawidłowość sporządzenia tej ostatniej może być przedmiotem wątpliwości. Dlatego też w art. 6b ust. 1 u.r.ś. przewidziano, że na wniosek marszałka województwa minister właściwy do spraw rybołówstwa może, w drodze decyzji administracyjnej, nakazać uprawnionemu do rybactwa przekazanie operatu rybackiego do ponownego zaopiniowania. W związku z tym w omawianej kategorii spraw co do zasady będą znajdowały zastosowanie wszystkie reguły wynikające z Kodeksu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z postanowieniami art. 6b ust. 2 u.r.ś. we wniosku powinny być szczegółowo opisane okoliczności przemawiające za koniecznością ponownego zaopiniowania operatu rybackiego. W związku z tym należy uznać, że szczegółowe uzasadnienie takiego wniosku jest jednym z jego wymagań formalnych, którego brak lub wadliwość będzie uzasadniać wezwanie marszałka województwa w trybie art. 64 § 2 k.p.a. do uzupełnienia braków formalnych wniosku, pod rygorem pozostawienia go bez rozpoznania. Niestety pojęcie „szczegółowe uzasadnienie” jest przykładem klasycznego zwrotu nieostrego, którego interpretacja może nasuwać wątpliwości. W związku z tym, jeżeli wniosek zostałby pozostawiony bez rozpoznania z uwagi na brak dostatecznie szczegółowego uzasadnienia, to środkiem mogącym doprowadzić do oceny jego prawidłowości będzie wezwanie do usunięcia stanu naruszenia prawa składane w trybie art. 37 § 1 k.p.a. (w ocenie wnioskodawcy organ będzie bowiem pozostawał w bezczynności), a w przypadku braku pozytywnej odpowiedzi – wniesienie skargi do sądu administracyjnego zgodnie z regułami wynikającym z Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Źródło:Krzysztof Gruszecki, Rybactwo śródlądowe, Komentarz. Warszawa 2020

Oceniając prawidłowość wydanej decyzji, należy zwrócić również uwagę na to, że jej integralną częścią jest wyznaczenie uprawnionemu do rybactwa również terminu, w jakim powinien on przedłożyć operat rybacki do ponownego zaopiniowania. W związku z tym w toku postępowania należy wyjaśnić, w jakim terminie nowy lub poprawiony operat będzie mógł być przedłożony do ponownego zaopiniowana. Uzależniony on powinien być w głównej mierze od czasu niezbędnego do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Jeśli więc dadzą się one szybko usunąć, to termin może być krótki. Jeśli są one jednak poważne, to termin musi być dłuższy, gdyż jedną z przesłanek prawidłowości decyzji administracyjnej jest jej wykonalność. Pamiętanie o tym jest o tyle istotne, że przekroczenie terminu wynikającego z decyzji automatycznie rodzi skutek określony w art. 6c ust. 1 u.r.ś. w postaci zawieszenia uprawnień do prowadzenia gospodarki rybackiej.

Źródło:Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Prowadzenie gospodarki rybackiej jest formą korzystania z nieruchomości, jaką są wody. Dlatego też bardzo ważnym zagadnieniem jest precyzyjne określenie, komu i na jakiej podstawie przysługuje prawo do prowadzenia gospodarki rybackiej. Z jednej strony pozwala to bowiem precyzyjnie określić, kto jest podmiotem uprawnionym do jej wykonywania, z drugiej – na kim spoczywają obowiązki z nią związane. Co do zasady zgodnie z postanowieniami art. 6d ust. 1 u.r.ś. odbywa się to w przypadku publicznych śródlądowych wód powierzchniowych płynących stanowiących własność Skarbu Państwa przez oddanie ich w użytkowanie rybackie. W praktyce pojawia się jednak wątpliwość, czy jedynym uprawnionym do rybactwa może być tylko podmiot, któremu obwód rybacki został oddany do rybackiego korzystania. Pytanie to nie ma charakteru jedynie retorycznego, gdyż nie każdy obwód rybacki przez cały czas ma użytkownika rybackiego wyłonionego w sposób, o którym będzie mowa dalej. Jak wynika bowiem z powyższych rozważań prowadzonych na kanwie art. 6c u.r.ś., użytkownik rybacki może być pozbawiony prawa użytkowania rybackiego. Do czasu przyznania tego uprawnienia nowemu podmiotowi powinno być ono jednak przez kogoś wykonywane. Ma to praktyczne znaczenie chociażby z punktu widzenia uprawiania armatorskiego połowu ryb i zezwoleń do tego uprawniających (będzie o tym szerzej mowa w komentarzu do art. 7 u.r.ś.) czy też tego, na czyją rzecz mają być orzekane nawiązki za kłusownictwo rybackie na podstawie art. 27b ust. 4 u.r.ś. Wydaje się, że nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, aby w okresie, w którym publiczne śródlądowe wody powierzchniowe nie zostały oddane w użytkowanie rybackie, uznać, że ich użytkownikiem rybackim jest Skarb Państwa, w imieniu którego działa organ wykonujący uprawnienia właścicielskie, mogący podejmować działania związane z prowadzeniem gospodarki rybackiej do czasu wyłonienia nowego uprawnionego do rybactwa.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz. Warszawa 2020

Zgodnie z postanowieniami art. 6d ust. 2 u.r.ś. oddanie w użytkowanie rybackie odbywa się na podstawie umowy zawartej na czas określony nie krótszy niż 10 lat. Umowa jest co do zasady czynnością cywilnoprawną. W związku z tym w sprawach nieuregulowanych w ustawie znajdować będą zastosowanie reguły wynikające z tytułu IV Kodeksu cywilnego. Potwierdzeniem tego są postanowienia art. 6d ust. 7 u.r.ś., który w sprawach użytkowania rybackiego nakazuje odpowiednie stosowanie rozwiązań wynikających z Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z postanowieniami art. 6d ust. 8 u.r.ś. użytkownik rybacki, z którym zawierana jest umowa, wyłaniany jest po przeprowadzeniu konkursu ofert na oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego. Tryb przeprowadzania konkursu oraz powoływania komisji konkursowej został szczegółowo omówiony w art. 6d ust. 8–19 u.r.ś.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Wsprawach nieuregulowanych w ustawie znajdować będą zastosowanie reguły wynikające z tytułu IV Kodeksu cywilnego. Potwierdzeniem tego są postanowienia art. 6d ust. 7 u.r.ś., który w sprawach użytkowania rybackiego nakazuje odpowiednie stosowanie rozwiązań wynikających z Kodeksu cywilnego.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz. Warszawa 2020

W art. 6e ust. 1 u.r.ś. tego przepisu wskazano, że następca prawny powinien posiadać wykształcenie oraz kwalifikacje w zakresie prowadzenia gospodarki rybackiej analogiczne jak przy wyłanianiu użytkownika obwodu rybackiego. Ponadto od następcy prawnego wymaga się, aby nie był on w okresie ostatnich 3 lat karany prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w art. 27 u.r.ś. Wymagania te może spełniać jednak tylko osoba fizyczna, tylko jej można bowiem co do zasady wymierzyć karę za przestępstwo lub wykroczenie. Użytkownikami obwodów rybackich są jednak z reguły osoby prawne w postaci spółek prawa handlowego albo stowarzyszenia. W związku z tym wymaganie braku karalności od osób przejmujących użytkowanie nie wydaje się wystarczające. Nie będzie bowiem przeszkód formalnych do przejęcia użytkowania obwodu rybackiego w przypadku karalności za przestępstwa z art. 27 u.r.ś. osób zarządzających użytkowaniem obwodu rybackiego. Dlatego też w przyszłości, analogicznie jak w przypadku pozwoleń wydawanych na korzystanie ze środowiska, warto byłoby wymagać braku karalności za ten delikt od wspólników, prokurentów, członków rad nadzorczych, osób zarządzających (art. 184 ust. 4 pkt 7 p.o.ś.). Tylko w takim przypadku będzie bowiem zapewnione minimum gwarancji, że za prowadzenie racjonalnej gospodarki rybackiej nie będą odpowiadały osoby naruszające w przeszłości jej reguły.

Ponadto reguły wynikające z art. 6e u.r.ś. w dużej mierze nie będą obejmowały następców prawnych użytkowników obwodów rybackich będących osobami fizycznymi, którzy zostali wyłonieni w wyniku spadkobrania. Nawet bowiem jeżeli osoby te spełniają wymagania formalne określone w art. 6e ust. 1 u.r.ś., to z reguły nie będą one mogły automatycznie wstąpić w uprawnienia użytkownika obwodu rybackiego. Dlatego też warto byłoby się zastanowić nad wprowadzeniem regulacji również w tym zakresie.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do wprowadzania gatunków obcych i przenoszenia gatunków niewystępujących miejscowo w celu ich wykorzystania w akwakulturze, mających miejsce po dacie rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 25 ust. 1.
Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do przenoszenia gatunków niewystępujących miejscowo w obrębie państw członkowskich, z wyjątkiem przypadków, w których przesłanki naukowe dają podstawy do przewidywania zagrożeń ekologicznych spowodowanych przeniesieniem. W przypadku powołania na podstawie art. 5 komitetu doradczego komitet ten będzie odpowiedzialny za ocenę ryzyka.
Niniejsze rozporządzenie obejmuje wszystkie działania w zakresie akwakultury mające miejsce na terytorium objętym jurysdykcją państwa członkowskiego, niezależnie od ich rozmiaru lub specyfiki. Obejmuje ono wszystkie hodowane obce lub niewystępujące miejscowo organizmy wodne. Obejmuje ono akwakulturę, bez względu na wykorzystywaną formę środowiska wodnego.
Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do trzymania ozdobnych zwierząt lub roślin wodnych w sklepach zoologicznych, centrach ogrodniczych, zamkniętych stawach ogrodowych lub akwariach, które spełniają przepisy art. 6 decyzji Komisji 2006/656/WE z dnia 20 września 2006 r. ustanawiającej warunki zdrowotne zwierząt oraz wymogi dotyczące świadectw wymaganych przy przywozie tropikalnych ryb dla celów ozdobnych (1) lub zakładów wyposażonych w systemy oczyszczania ścieków spełniające cele określone w art. 1.
Z wyjątkiem art. 3, art. 4 ust. 1 i art. 4 ust. 2 lit. a), niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do gatunków wymienionych w załączniku IV. Oceny ryzyka, o której mowa w art. 9, nie stosuje się do gatunków wymienionych w załączniku IV, z wyjątkiem przypadków, w których państwa członkowskie pragną podjąć środki mające na celu ograniczenie wykorzystania danych gatunków na ich terytorium.
Przemieszczanie gatunków obcych lub niewystępujących miejscowo, które mają być trzymane w zamkniętych zakładach akwakultury, nie powinno podlegać uprzednim ocenom ryzyka ekologicznego, z wyjątkiem przypadków, w których państwa członkowskie pragną podjąć odpowiednie środki.
Rozdziały III–VI nie mają zastosowania do przemieszczeń gatunków obcych i niewystępujących miejscowo, które mają być utrzymywane w zamkniętych zakładach akwakultury, pod warunkiem że transportu dokonuje się w warunkach zapobiegających ucieczce tych gatunków oraz gatunków niedocelowych. Państwa członkowskie sporządzają wykaz znajdujących się na ich terytorium zamkniętych zakładów akwakultury, które są zgodne z definicją zawartą w art. 3 ust. 3, i wykaz ten regularnie aktualizują. Do dnia 25 października 2011 r. wykaz ten zostanie opublikowany na stronie internetowej utworzonej zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 535/2008 (1), które ustanawia szczegółowe zasady wykonania niniejszego rozporządzenia

Rozporządzenie Rady (WE) nr 708/2007 ustanawia przepisy ramowe regulujące praktyki stosowane w akwakulturze w odniesieniu do gatunków obcych i niewystępujących miejscowo w celu oceny i zminimalizowania ewentualnego oddziaływania tych gatunków oraz wszelkich gatunków niedocelowych na środowisko wodne. Rozporządzenie stanowi, że wprowadzanie i przenoszenie w celu wykorzystania w zamkniętych zakładach akwakultury może – w oparciu o nowe informacje i zalecenia naukowe – zostać w przyszłości zwolnione z wymogu uzyskania zezwolenia określonego w rozdziale III tego rozporządzenia.
W trakcie finansowanego przez Wspólnotę wspólnego działania, zatytułowanego „Oddziaływanie obcych gatunków w akwakulturze na środowisko” (IMPASSE), opracowano nową definicję operacyjną „zamkniętych zakładów akwakultury”. Zgodnie z tą definicją, w odniesieniu do tych zakładów poziom ryzyka związany z wykorzystywaniem gatunków obcych i niewystępujących miejscowo można ograniczyć do poziomu dopuszczalnego, jeżeli zapobiega się potencjalnej ucieczce organizmów przeznaczonych do chowu lub hodowli i organizmów niedocelowych w trakcie transportu oraz jeżeli w zakładzie przeznaczenia stosowane są ściśle określone protokoły. Dopiero gdy spełnione zostaną te warunki wprowadzanie i przenoszenie w celu wykorzystania w zamkniętych zakładach akwakultury powinno zostać zwolnione z wymogu uzyskania zezwolenia.

(3) Należy zatem zmienić definicję „zamkniętych zakładów akwakultury” zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 708/2007 poprzez dodanie szczególnych cech mających zapewnić ochronę biologiczną tych zakładów.

(4) Państwa członkowskie powinny sporządzić wykaz zamkniętych zakładów akwakultury znajdujących się na ich terytorium. Dla zachowania przejrzystości wykaz ten powinien zostać opublikowany i być regularnie uaktualniany na stronie internetowej stworzonej zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 535/2008 z dnia 13 czerwca 2008 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo.

Rozporządzenie ma zastosowanie do:

przemieszczania gatunków obcych (wprowadzenie)* lub gatunków niewystępujących miejscowo (przeniesienie)* w celu ich wykorzystania w akwakulturze UE;

wszelkiego rodzaju zakładów akwakultury. W rozporządzeniu przewidziano przepisy szczególne dotyczące zamkniętych zakładów akwakultury. Przemieszczanie gatunków nierodzimych lub gatunków niewystępujących miejscowo, które mają być trzymane w zamkniętych zakładach akwakultury, może zostać zwolnione z wymogu uzyskania zezwolenia pod warunkiem, że gatunki te są transportowane w warunkach zapobiegających ich rozprzestrzenieniu się w środowisku. Państwa UE prowadzą regularnie aktualizowany wykaz zamkniętych zakładów akwakultury.

Rozporządzenie nie ma zastosowania do:

przenoszenia organizmów w obrębie państw UE, chyba że istnieje ryzyko dla środowiska;

sklepów zoologicznych, centrów ogrodniczych lub akwariów, które nie mają kontaktu z wodami UE;

gatunków wymienionych w załączniku IV, z wyjątkiem określonych przypadków.

Rozporządzenie obejmuje wszystkie gatunki żyjące w wodzie, w tym dowolne części, które mogłyby przeżyć i rozmnażać się.

Państwa UE:

wprowadzają środki służące unikaniu niekorzystnych skutków dla różnorodności biologicznej, jakie mogą wyniknąć z przemieszczania organizmów wodnych do celów związanych z akwakulturą oraz z rozprzestrzenienia się tych organizmów;
monitorują i kontrolują prowadzenie akwakultury, w celu zapewnienia, aby:
zamknięte zakłady akwakultury spełniały wymogi ustanowione w rozporządzeniu; oraz
transport z i do takich zakładów odbywał się w warunkach zapobiegających ucieczce gatunków obcych lub niedocelowych.

Zezwolenia

Na każde przemieszczenie obcych organizmów wodnych do zakładu akwakultury wymagane jest zezwolenie wydawane przez przyjmujące państwo UE. Aby uzyskać takie zezwolenie, podmiot gospodarczy działający w dziedzinie akwakultury występuje z wnioskiem zawierającym określone informacje, w tym:

nazwę i charakterystykę danego organizmu;
proponowane miejsce, w które organizm ma zostać przemieszczony, oraz powód przemieszczenia;
potencjalny wpływ na środowisko;
środki mające na celu zarządzanie przemieszczeniem i jego monitorowanie itp.

Przemieszczanie rutynowe

W przypadku przemieszczenia ze źródła, co do którego wiadomo, że nie stanowi zagrożenia dla środowiska, właściwy organ może wydać zezwolenie, w którym wskazuje – w stosownych przypadkach – wymogi dotyczące kwarantanny* lub uwolnienia pilotażowego*.

Przemieszczanie nierutynowe

W przypadku przemieszczania nierutynowego przeprowadza się ocenę ryzyka ekologicznego. Jeżeli w wyniku oceny okaże się, że ryzyko jest średnie lub wysokie, wnioskodawca i właściwy organ dokonują analizy w celu ustalenia, czy można zmniejszyć poziom ryzyka do niskiego. Po zmniejszeniu poziomu ryzyka do niskiego właściwy organ może wydać zezwolenie, w którym określa – w stosownych przypadkach – wymagania dotyczące kwarantanny, uwolnienia pilotażowego lub monitorowania*.

Przemieszczenia mające wpływ na sąsiednie państwa UE

Państwa UE, które mogą być dotknięte przemieszczaniem organizmów morskich, należy powiadomić o przemieszczeniu, a ich uwagi przekazać Komisji Europejskiej, która potwierdzi, anuluje lub zmieni zezwolenie.

Rejestr

Państwa UE prowadzą rejestr wprowadzeń i przeniesień zawierający wszystkie informacje na ich temat. Rejestry są udostępniane opinii publicznej.

Większość państw UE utworzyła specjalne strony internetowe dotyczące rozporządzenia, z poziomu których można co do zasady uzyskać dostęp do rejestru.

. Rozporządzenie określa: 1) wykaz gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie: a) o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym, zwanej dalej „ustawą”, b) w rozumieniu art. 3 pkt 10 rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo (Dz. Urz. UE L 168 z 28.06.2007, str. 1), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 708/2007”; 2) wykaz gatunków ryb uznanych za rodzime; 3) warunki wprowadzania gatunków ryb uznanych za nierodzime, dla których nie jest wymagane zezwolenie na wprowadzenie: a) o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, b) w rozumieniu art. 3 pkt 10 rozporządzenia nr 708/2007.

Poziomy ryzyka ekologicznego wiążą się jednak ściśle z zasadą przezorności mającą swoje umocowanie w art. 6 p.o.ś.

„Sięgnięcie po środki ochrony środowiska, w tym reglamentacyjne, polegające na zakazie podejmowania pewnych działań, nie musi być następstwem wykazania szkodliwości tych działań, czyli jej udowodnienia w sposób wolny od wątpliwości, lecz może opierać się na uprawdopodobnieniu i wynikającej z niego hipotezie co do potencjalnego wpływu tych działań na środowisko” (wyrok NSA z 15.03.2018 r., II OSK 2297/17, LEX nr 2483028).

W toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego organ powinien w oparciu o konkretne dowody wskazać, na czym mogą polegać konkretne zagrożenia i w jaki sposób zostały one oszacowane.

Prawo powszechnie obowiązujące pozostawia dla organów administracji publicznej określone zakresy swobody. Normy prawa mogą pozostawiać organowi administracji publicznej przykładowo swobodę co do miejsca, czasu podjęcia działania, co do skonkretyzowania treści działania, w tym zakresie uprawnień i obowiązków jednostki w konkretnej sytuacji faktycznej. Istotą swobody organu administracyjnego jest zawsze dokonanie pewnego wyboru (miejsca, czasu, wariantu rozstrzygnięcia merytorycznego spośród wielu możliwych w obliczu normy prawnej wariantów takiego rozstrzygnięcia). Udzielenie możliwości dokonania pewnego wyboru jest zawsze zawarte w odpowiedniej konstrukcji normy prawnej.

W państwie prawa swoboda działania organu administracji publicznej kwalifikowana jako uznanie administracyjne może mieć swoje źródło jedynie w wyraźnym upoważnieniu ustawowym organu administracyjnego do wyboru treści rozstrzygnięcia w danej sprawie. Takiego ustawowego upoważnienia nie wolno w drodze interpretacji ani zawężać ani rozszerzać.

Chodzi o upoważnienia ustawowe do podejmowania wielorakich działań poza postępowaniem administracyjnym, przewidzianym dla załatwienia indywidualnej sprawy administracyjnej strony. Obok zakresów swobody udzielonej przez ustawodawcę do podjęcia przez organ administracyjny określonych działań mamy do czynienia z zakresem swobody udzielonej organowi administracyjnemu praktycznie przez każda normę prawa, z tej przyczyny, że każda norma prawa wymaga konkretyzacji organu administracyjnego, ta zaś związana jest nieodłącznie z jakimś zakresem swobody organu, który konkretyzuje daną normę prawa.

Źródło: https://lexplay.pl/swoboda-dzialania-organu-administracji-publicznej-/

Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy ramowe regulujące praktyki stosowane w akwakulturze w odniesieniu do gatunków obcych i niewystępujących miejscowo w celu oceny i zminimalizowania ewentualnego oddziaływania tych gatunków oraz wszelkich gatunków niedocelowych na środowisko wodne, przyczyniając się w ten sposób do zrównoważonego rozwoju tego sektora.

W art. 3 ust. 3 i 4 u.r.ś. upoważniono ministra właściwego do spraw rybołówstwa do wydania fakultatywnych rozporządzeń w sprawie warunków, w szczególności technicznych, organizacyjnych lub gospodarczych, przeniesienia ryb gatunku niewystępującego miejscowo w rozumieniu art. 3 pkt 7 rozporządzenia nr 708/2007, polegającego na zarybieniu wód, lub przeniesienia w rozumieniu art. 3 pkt 11 tego rozporządzenia ryb znajdujących się w wykazie gatunków ryb uznanych za rodzime określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 3f pkt 2 u.r.ś., mając na względzie rodzaj prowadzonej działalności rybackiej, znaczenie gospodarcze poszczególnych gatunków ryb oraz przewidywany wpływ takiego przeniesienia na środowisko. Jednocześnie ten sam organ został upoważniony do wydania rozporządzenia w sytuacji wystąpienia negatywnego wpływu na środowisko związanego z wprowadzaniem gatunków ryb, na które nie są wymagane zezwolenia, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.r.ś., lub przenoszeniem ryb gatunków, dla których nie określono warunków ich przenoszenia. Żaden z tych aktów wykonawczych nie został jednak dotychczas wydany.

Żródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz. Warszawa 2020

Organem właściwym do wydawania zezwolenia jest minister właściwy do spraw rybołówstwa.

Zezwolenie jest wydawane z uwzględnieniem stanowiska ministra właściwego do spraw środowiska.

Zezwolenie wydaje się na wniosek, w drodze decyzji administracyjnej, na czas określony.

Do wymagań, jakie powinien spełniać wniosek o wydanie zezwolenia, przepis art. 6 ust. 2 rozporządzenia nr 708/2007 stosuje się odpowiednio.

Wnioskodawca dołącza do wniosku dokumentację zgodną z orientacyjnymi wytycznymi wymienionymi w załączniku I. Komitet doradczy wydaje opinię określającą, czy wniosek zawiera wszystkie informacje wymagane do stwierdzenia, czy proponowane przemieszczenie jest rutynowe czy nierutynowe i czy w związku z tym można je zaakceptować, a następnie informuje o swojej opinii właściwy organ.

Po ustaleniu kręgu podmiotów uczestniczących w postępowaniu w sprawie cofnięcia lub zmiany zezwolenia na wprowadzenie do wód ryb gatunków obcych należy przeanalizować przesłanki, które mogą to uzasadniać. W art. 3c ust. 1 u.r.ś. wskazano, że zezwolenie może zostać cofnięte lub zmienione. Z powyższego wynika zatem, że podejmowane na tej podstawie decyzje mają charakter uznaniowy. Organ może więc wydać taką decyzję, ale nie ma obowiązku. Sposób działania będzie uzależniony od okoliczności faktycznych występujących w konkretnym przypadku i oceny ich skutków przez organ administracji. Katalog przesłanek uzasadniających podjęcie takiego rozstrzygnięcia ma charakter zamknięty i został określony w art. 3c ust. 1 u.r.ś. Niestety z punktu widzenia praktyki ich ustalenie może nastręczać poważne trudności, gdyż zostały one określone przy użyciu zwrotów prawnie niedookreślonych. Taki charakter ma bowiem przesłanka wymieniona w art. 3c ust. 1 pkt 1 u.r.ś., to jest negatywne skutki dla środowiska lub innych populacji ryb. Organ będzie musiał udowodnić, że doszło do wystąpienia negatywnych skutków dla środowiska (może być nimi np. zagrożenie spowodowane negatywnym oddziaływaniem na chronione siedlisko lub gatunki chronione stanowiące bazę pokarmową wpuszczonych ryb) lub innych populacji ryb. Oczywiście negatywne oddziaływanie na inne populacje ryb równocześnie może stanowić źródło negatywnych skutków dla środowiska. Samo udowodnienie wystąpienia takich oddziaływań nie skutkuje jednak automatycznym cofnięciem lub ograniczeniem wydanego zezwolenia. Wydawane decyzje mają bowiem charakter uznaniowy. W związku z tym organ będzie musiał jeszcze wykazać, że takie skutki w żadnym razie nie mogą być zaakceptowane z punktu widzenia interesu społecznego (jego rodzajem jest ochrona środowiska). Tylko w takim przypadku można będzie bowiem stwierdzić, że organ działa w granicach przysługującego mu uznania administracyjnego.

Drugą przesłanką mogącą uzasadniać cofnięcie lub ograniczenie zezwolenia zgodnie z art. 3c ust. 1 pkt 2 u.r.ś. jest stwierdzenie, że działania z wykorzystaniem ryb gatunku uznanego za nierodzimy są prowadzone niezgodnie z wydanym zezwoleniem lub w sposób naruszający przepisy o rybactwie śródlądowym, przepisy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, przepisy o ochronie przyrody, przepisy o ochronie środowiska lub przepisy o ochronie zwierząt. Przesłanka ta ma również charakter złożony, do jej zastosowania wystarczy jednak stwierdzenie wystąpienia jednej z okoliczności wymienionych w tym przepisie. Wskazuje na to posłużenie się spójnikiem „lub” będącym przejawem alternatywy nierozłącznej. Organ jednak będzie musiał udowodnić, które z postanowień wydanego zezwolenia zostało naruszone lub jakie inne przepisy zostały naruszone. Także jednak w tym przypadku należało będzie wskazać, jakie względy społeczne przemawiają za cofnięciem lub ograniczeniem zezwolenia. Również w tym przypadku wydawana decyzja będzie bowiem uznaniowa.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

Z punktu widzenia skutków dla gospodarki rybackiej oraz środowiska bardzo duże znaczenie mają postanowienia art. 3c ust. 2 u.r.ś., w którym nałożono na organ administracji obowiązek określenia w decyzji cofającej lub ograniczającej terminu i warunków podjęcia czynności mających na celu eliminację zagrożeń wynikających z prowadzonej działalności. W związku z tym w toku prowadzonego postępowania organ oprócz ustalenia, że występują przesłanki uzasadniające cofnięcie lub ograniczenie zezwolenia, będzie musiał ustalić, jakie działania o charakterze naprawczym i w jakim terminie powinny zostać podjęte w celu wyeliminowania występującego zagrożenia.

Co do zasady decyzje administracyjne podlegają wykonaniu dopiero w momencie stania się ostatecznymi, czyli po upływie terminu do wniesienia odwołania od decyzji albo po jego rozpoznaniu i wydaniu decyzji przez organ odwoławczy. Postępowanie odwoławcze może być jednak czasochłonne. Dlatego też w art. 3c ust. 2 u.r.ś. wskazano, że decyzja cofająca lub ograniczająca zezwolenie podlega natychmiastowemu wykonaniu. W związku z tym w tym zakresie znajdować będą odpowiednie zastosowanie poglądy wypracowane na gruncie postanowień art. 108 k.p.a., pozwalającego na zaopatrzenie decyzji w rygor natychmiastowej wykonalności.

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

W art. 3e ust. 2 u.r.ś. zobowiązano ministra właściwego do spraw rybołówstwa do prowadzenia rejestru, o którym mowa w rozdziale VI rozporządzenia nr 708/2007. Zgodnie z postanowieniami art. 23 rozporządzenia nr 708/2007 państwa członkowskie prowadzą rejestr wprowadzeń i przeniesień zawierający w porządku chronologicznym wszystkie złożone wnioski i związaną z nimi dokumentację zebraną przed wydaniem zezwolenia oraz w okresie monitorowania.

Rejestr jest udostępniany bezpłatnie państwom członkowskim i opinii publicznej zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 28.01.2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylającą dyrektywę Rady 90/313/EWG (Dz.Urz. UE L 41, s. 26).

Aby umożliwić państwom członkowskim wymianę informacji zawartych w ich rejestrach, możliwe jest utworzenie specjalnego systemu informacyjnego zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 30 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 2371/2002 z 20.12.2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa (Dz.Urz. UE L 358, s. 59, ze zm.).

Źródło: Gruszecki Krzysztof, Rybactwo śródlądowe. Komentarz, Warszawa 2020

W uzasadnieniu do projektu tej ustawy wskazano, że „Mając na uwadze dotychczas obowiązujący tryb postępowania w sprawach o wydanie zezwolenia na wprowadzenie do wód ryb z gatunków, które w Polsce nie występują, w art. 3g dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym proponuje się powierzenie dokonywania oceny zespołowi ekspertów powołanemu przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa spośród osób posiadających stopień lub tytuł naukowy oraz wiedzę specjalistyczną i udokumentowane doświadczenie w zakresie wykorzystania ryb gatunków obcych oraz ryb gatunków niewystępujących miejscowo. Ocena kwalifikacji osób powoływanych w skład zespołu ekspertów będzie dokonywana przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa na podstawie wszystkich przedstawionych dokumentów i posiadanych informacji. Utworzenie zespołu ekspertów stanowi również realizację przepisów rozporządzania Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo, które upoważniają państwa członkowskie do powołania komitetu doradczego, którego członkowie dysponują wiedzą umożliwiającą dokonanie specjalistycznej oceny ryzyka ekologicznego działalności z wykorzystaniem ryb z gatunków obcych. Sposób działania zespołu ekspertów, w tym kompetencje przewodniczącego, oraz tryb podejmowania rozstrzygnięć zostaną określone w regulaminie działania tego zespołu. Rozwiązanie to jest oparte na rozwiązaniach przyjętych w innych ustawach, na przykład w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880, ze zm.)” (Uzasadnienie do projektu ustawy, Sejm VI kadencji, druk nr 3109).

Według definicji zaproponowanych przy opracowaniu „Europejskiej strategii dotyczącej inwazyjnych gatunków obcych” (European Strategy on Invasive Alien Species), przyjętej przez Strony Konwencji Berneńskiej w grudniu 2003 r., za gatunek obcy uważa się gatunek, podgatunek lub niższy takson introdukowany (przeniesiony) poza zasięg, w którym występuje on (lub występował w przeszłości) w sposób naturalny, włącznie z częściami, gametami, nasionami, jajami lub propagulami tego gatunku, dzięki którym może on przeżywać i rozmnażać się; ponadto inwazyjny gatunek obcy to taki, którego introdukcja i/lub rozprzestrzenianie się zagraża różnorodności biologicznej. Należałoby również dodać, że istotnym warunkiem inwazyjności jakiegoś organizmu jest jego zdolność do tworzenia samorozradzających się populacji na nowo zajętym terenie. W myśl tych definicji spośród długiej listy obcych ryb w naszych wodach słodkich za inwazyjne można obecnie uznać siedem gatunków.

Są to m.in..:

Sumik karłowaty (Ameiurus nebulosus) Sprowadzony do Europy z Ameryki Północnej (obszar naturalnego występowania stanowi dorzecze Missisipi i Missouri) w celu uatrakcyjnienia łowisk. Pierwsze introdukcje miały miejsce już w drugiej połowie XIX w. we Francji, Niemczach, Anglii, Holandii, Belgii i Austrii.

Karaś srebrzysty (Carassius gibelio) Historia introdukcji tego gatunku w Europie jest dość zawikłana, pełna niezgodności co do daty pierwszych stwierdzeń, niepewności w identyfikacji gatunku oraz alternatywnych koncepcji odnośnie pochodzenia. Prowadzone aktualnie badania filogenetyczne na podstawie markerów molekularnych wskazują jednoznacznie na dalekowschodnie pochodzenie tego gatunku. Uważa się, że była to powszechnie hodowana w Chinach ryba konsumpcyjna, która wraz z upowszechnianiem akwakultury w średniowieczu, poprzez Bliski Wschód dostała się do wschodniej Europy. W pierwszej 91 połowie XX wieku istniały tam trzy centra występowania, z których rozpoczęła się inwazja najpierw w kierunku północnym, a następnie zachodnim, zajmując kolejne kraje Europy. Pierwsze udokumentowane stwierdzenie karasia srebrzystego w Polsce dotyczy gospodarstwa Lubella pod Żółkwią na północ od Lwowa (dziś Ukraina) i stawów obecnego woj. świętokrzyskiego w roku 1933

Czebaczek amurski (Pseudorasbora parva) Ryba ta jest przykładem gatunku, który został introdukowany do wód Europy przypadkowo, zawleczony z materiałem zarybieniowym azjatyckich ryb karpiowatych. Jego pierwotną ojczyzną jest subregion wschodnioazjatycki, tzw. „mandżurski”, obejmujący dorzecze Amuru, Yang-tze, Huang-ho, wyspy japońskie, część półwyspu koreańskiego oraz Tajwan. W Europie po raz pierwszy stwierdzony został w 1961 r. w Rumunii i Albanii. W ciągu 40. lat rozprzestrzenił się na obszar prawie całej Europy, północnej Afryki (Algieria, Maroko), Bliskiego Wschodu (Turcja, Iran), środkowej Azji (Kazachstan, Uzbekistan), a nawet Oceanii (Fidżi), przenoszony głównie z materiałem zarybieniowym, ale również rozprzestrzeniając się samoistnie w wodach otwartych. W Polsce odnotowano go po raz pierwszy w 1990 r. w PGR Stawno w dolinie Baryczy k. Milicza, gdzie prawdopodobnie zawleczony został już wcześniej z narybkiem karpia sprowadzonym z Węgier lub Czech.

Źródło: JOANNA GRABOWSKA, ANDRZEJ WITKOWSKI, JAN KOTUSZ, INWAZYJNE GATUNKI RYB W POLSKICH WODACH – ZAGROŻENIE DLA RODZIMEJ ICHTIOFAUNY, UŻYTKOWNIK RYBACKI-NOWA RZECZYWISTOŚĆ, PZW 2008, s. 90 – 96/

Wyginięcie zagraża węgorzowi europejskiemu. Z tego powodu ta ceniona ryba, bytująca w rzekach i jeziorach na obszarach zachodniej i środkowej Europy, umieszczona została w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Środkowej Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Europy nr 1100/2007, w naszym kraju rozpoczęto właśnie wdrażać chroniący ją „Plan gospodarowania zasobami węgorza w Polsce” (PGZWP).

Od roku 2007 węgorz europejski objęty jest na świecie ochroną, co sankcjonuje Konwencja Waszyngtońska o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem – CITES.

W Polsce obowiązuje rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 2010 roku, wprowadzające limit połowu do dwóch tych ryb w ciągu doby, ich wymiar ochronny wynoszący 50 cm długości oraz okres ochronny, zakazujący połowów, od 15 czerwca do 15 lipca. Od 1 stycznia przyszłego roku wejdzie w życie przepis określający minimalną średnicę oczek sieci rybackich do połowów węgorzy, nie mniejszą jak 20 mm.

Komisja Europejska, kierując się ustaleniami naukowców i Komitetu ds. Handlu Dziką Fauną i Florą, wprowadziła zakaz eksportu i importu przez kraje Unii okazów węgorza europejskiego. Będzie on obowiązywać od końca tego roku.

Zakaz ma na celu m.in. uniemożliwienie sprzedaży do Chin i innych krajów dalekowschodnich narybku w postaci tzw. montee (narybek szklisty), w jaki przeobrażają się larwy wyklute w Morzu Sargassowym.

W naturze narybek unoszony przez Prąd Zatokowy po 2 – 3 latach dociera do morskich wód europejskich i wpływa do rzek. Są to już małe węgorzyki o długości około 10 cm. Po kilku latach dojrzałe osobniki wracają na tarło do Morza Sargassowego.

Aby uzyskać materiał hodowlany, małe węgorzyki wyławia się przy wybrzeżach Francji, Hiszpanii, Irlandii czy Wielkiej Brytanii. W rezultacie coraz mniej małych rybek trafia do europejskich rzek.

Odtworzenie zasobów węgorza w naszym kraju wymaga intensywnego zarybiania.

Rocznie do polskich wód powinno trafiać 13 mln sztuk narybku szklistego i podchowanego, w tym do dorzecza Wisły – 7,1 mln. Rozporządzenie Rady Europy o planach gospodarowania zasobami węgorza ma przyczynić się nie tylko do ochrony tej ryby, ale także do jej restytucji na obszarze Europy. Niestety europejskiego planu nie przyjęły Rosja i Białoruś.

W przygotowaniach polskiego planu gospodarowania węgorzem uczestniczyły resorty rolnictwa i środowiska, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Morski Instytut Rybacki w Gdyni, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, władze samorządowe i użytkownicy wód, do których należy Polski Związek Wędkarski. W jego ramach utworzono jednostki zarządzania zasobami węgorza dorzeczy Odry i Wisły. Obok rzek i pojezierzy do planu włączono zalewy – Wiślany i Szczeciński. Aby ocenić zasoby ryb w całej Europie, wprowadzono ich monitoring w okresie migracji do morza.

Konwencja z Aarhus zajmuje szczególną pozycję w prawie międzynarodowym – nie jest to bowiem „zwykła” konwencja z dziedziny ochrony środowiska. Mniej dotyczy ona samej ochrony środowiska, bardziej natomiast prawa człowieka do czystego środowiska. W tym sensie prawo do informacji, do udziału w podejmowaniu decyzji i dostępu do sądownictwa w ochronie środowiska są często określane jako „następna generacja” praw człowieka i jako takie stanowią kluczowy element realizacji zasady zrównoważonego rozwoju.

Konwencja o Dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska, podpisana 25 czerwca 1998 w Aarhus, w Danii, podczas IV Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska. Konwencja weszła w życie 30 października 2001. Polska ratyfikowała ją w 2003 roku.

Konwencja spisana w językach angielskim, francuskim i rosyjskim. Depozytariuszem jest sekretarz generalny ONZ. Do rozwiązywania sporów jest właściwy Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, chyba że strony rozwiążą spór w inny sposób. Liczba stron wynosi 47.

Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego (ang. Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, fr. Convention concernant la protection du patrimoine mondial, culturel et naturel, hiszp. Convención sobre la Protección del Patrimonio Mundial Cultural y Natural, ros. Конвенция об охране всемирного культурного и природного наследия) – umowa międzynarodowa zobowiązująca państwa sygnatariuszy do identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i przekazania przyszłym pokoleniom dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Ustanawia ochronę dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego o wyjątkowej powszechnej wartości, m.in. przez nadawanie międzynarodowego statusu ochrony i poprzez wpisanie na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Uchwalona przez UNESCO podczas 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972, weszła w życie z dniem 17 grudnia 1975.

W rozumieniu Konwencji (Art.2) za dziedzictwo naturalne uważane są:

pomniki przyrody utworzone przez formacje fizyczne i biologiczne albo zgrupowania takich formacji przedstawiające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia estetycznego lub naukowego

formacje geologiczne i fizjograficzne oraz strefy o ściśle oznaczonych granicach, stanowiące siedlisko zagrożonych zagładą gatunków zwierząt i roślin, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia nauki lub ich zachowania

miejsca lub strefy naturalne o ściśle oznaczonych granicach mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia nauki, zachowania naturalnego piękna