Prezentacja powstała na potrzeby realizacji projektu współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków finansowych Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego PROGRAM OPERACYJNY „RYBACTWO I MORZE 2014-2020” działania 2.2 „Usługi z zakresu zarządzania, zastępstw i doradztwa dla gospodarstw akwakultury” umowa o dofinansowanie nr 00002-6521.2-OR1600002/20, System doradztwa spersonalizowanego w oparciu o stosowanie innowacyjnych praktyk produkcyjnych, rozwój technologiczny i zastosowanie najnowocześniejszych rozwiązań zarządzania w gospodarstwach rybackich ze szczególnym uwzględnieniem hodowli ryb łososiowatych.

Zasadniczym celem badań Zakładu Bioekonomiki Rybactwa jest stała identyfikacja i monitorowanie najważniejszych czynników determinujących funkcjonowanie i rozwój rybactwa w Polsce.

Podstawą jego realizacji jest coroczna analiza informacji uzyskanych od reprezentatywnej próby podmiotów uprawnionych do rybackiego użytkowania jezior i największych zbiorników zaporowych w Polsce pod kątem wielkości odłowów ryb towarowych, wielkości, struktury i wartości zarybień, sytuacji ekonomiczno-finansowej, zatrudnienia oraz uwarunkowań prowadzenia gospodarki rybackiej w aspekcie utrzymania jego zrównoważonego rozwoju.

Odrębnym obszarem badawczym jest wędkarstwo – jego znacznie społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, oraz wpływ na prowadzoną gospodarkę rybacką. W prowadzonych przez Zakład badaniach można wyodrębnić następujące podstawowe zadania: określenie wielkości i struktury odłowów gospodarczych, wielkości, struktury gatunkowej i sortymentowej oraz wartości zarybień, ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej gospodarstw rybackich, określenie wielkości presji i odłowów wędkarskich z jezior, rzek i zbiorników zaporowych, badanie cen ryb towarowych i materiału zarybieniowego, badania ważnych aspektów (np. paszowych) funkcjonowania i rozwoju zrównoważonej akwakultury.

Wyniki badań są corocznie prezentowane na organizowanych przez Zakład Krajowych Konferencjach Rybackich Użytkowników Jezior, Rzek i Zbiorników Zaporowych.

Hipoteza BOFFFF oparta jest przede wszystkich na pracach dwóch bardzo wpływowych badaczy populacji ryb morskich, Alana Longhursta, który badał m.in. Populacje dorsza atlantyckiego (Gadus morhua) oraz pracach Stevena A. Berkeleya, któremu przypisuje się największe zasługi w promowaniu idei ochrony dużych osobników, co w konsekwencji doprowadziło do sformułowania hipotezy BOFFFF. Berkeley badając długo żyjące ryby z rodzaju Sebastes (niektóre gatunki z tego rodzaju należą do najdłużej żyjących kręgowców na Ziemi), stwierdził bardzo duą¹ korelację pomiędzy rozmiarem i wiekiem ryb a jakością i ilością materiału rozrodczego.

Wyniki tych badań doprowadziły do stworzenia hipotezy, dzięki której w przekonaniu Berkeleya można uratować populacje ryb.

BOFFFF (Big Old Fat Fecund Female Fish). Czyli ochrona dużych, starych, tłustych, płodnych samic ryb.

Hipoteza ta powstała na bazie badań ryb morskich, a badania ryb słodkowodnych są na wczesnym etapie, więc wszelkie zastosowanie tej metody  powinno  dotyczyć  tylko zbadanych gatunków. Dobre efekty wynikające z tej hipotezy są potencjalnie bardzo korzystne dla ekosystemów wodnych, o ile te ekosystemy pozwalają na obudowę struktury wiekowej ryb.

Schemat hipotezy  zakłada, że starsze samice, o większej masie, lepiej odżywione, są lepszymi reproduktorami, gdyż składają więcej jaj, a same jaja zawierają więcej bionutrientów

Porównanie dwóch grup wiekowych. Starszej i młodszej.

Schemat hipotezy  zakłada, że starsze samice, o większej masie, lepiej odżywione, są lepszymi reproduktorami, gdyż składają więcej jaj, a same jaja zawierają więcej bionutrientów

Porównanie dwóch grup wiekowych. Starszej i młodszej.

Obie grupy przystępują do tarła.

Schemat hipotezy  zakłada, że starsze samice, o większej masie, lepiej odżywione, są lepszymi reproduktorami, gdyż składają więcej jaj, a same jaja zawierają więcej bionutrientów

Porównanie dwóch grup wiekowych. Starszej i młodszej.

Obie grupy przystępują do tarła.

Tworzą płodne potomstwo.

Schemat hipotezy  zakłada, że starsze samice, o większej masie, lepiej odżywione, są lepszymi reproduktorami, gdyż składają więcej jaj, a same jaja zawierają więcej bionutrientów

Porównanie dwóch grup wiekowych. Starszej i młodszej.

Obie grupy przystępują do tarła.

Grupa ryb większych ma większą zdolność reprodukcyjną niż młodsze stadia.

Tabela z przebadanymi gatunkami pod kątem hipotezy BOFFFF

Obecnie hipoteza BOFFFF nie dotyczy tylko gatunków ryb długo żyjących, ale również innych przełowionych ryb morskich. Hipoteza ta znajduje też uznanie u badaczy ryb słodkowodnych. W tabeli  wymienione zostały wybrane gatunki, gdzie udokumentowano prawidłowość zależną od cech matki (wieku, długość, masa), wpływającą na wielkość jaj czy jakość wylęgu.

Założenia hipotezy BOFFFF schemat

Zachowanie starszych osobników w populacji powoduje również lepszy efekt matczyny; efekt ten polega tym, że fenotyp osobnika nie zależy jedynie od jego genotypu i warunków środowiskowych, w jakich przyszło mu żyć, ale także od genotypu i fenotypu matki. Efekt ten powoduje, że potomstwo lepiej odnajduje się w środowisku, w którym przychodzi mu żyć, jeżeli matka też jest dobrze przystosowana do tego środowiska. Starsze samice rozradzają się też w innych miejscach i innym czasie, niż osobniki młodsze.

Dodatkowo starsze osobniki procentowo zużywają mniej energii na rozród niż osobniki młode. Zjawisko to potwierdzili Reid i Chaput (2012), którzy wykazali, że samice łososia atlantyckiego (Salmo salar), podchodzące co roku do tarła dawały mniejsze jaja niż samice, które w danym roku nie przystąpiły do rozrodu, a to powodowało, że te drugie akumulowały przez ten czas więcej energii i przy następnym tarle dawały już znacznie większe jaja. Te wszystkie czynniki powodują, ¿e BOFFFF są bardzo ważne w środowisku, gdyż potencjalnie ich obecność powoduje stabilizację w danych populacjach ryb i dlatego ich usuwanie ze środowiska może doprowadzić do niekorzystnych zmian w strukturze populacji, co w końcu skutkuje załamaniem się tej struktury i wymieraniem gatunków.

Zgodnie z modelem sukcesji gatunkowej w strukturze populacji ryb zachodz¹ zmiany pod wpływem eutrofizacji. Stan zasobów ichtiofauny oraz jej bioróżnorodność zdecydowanej mierze zależy od środowiska.

Bardzo ważnymi czynnikami powodującymi, że ikra jest dobrej jakości są dieta oraz środowisko, w którym żyje dana ryba.

Mimo, że BOFFFF są osobnikami, które lepiej znoszą zmienne warunki środowiskowe, o tyle w przypadku wód zeutrofizowanych nawet one mogą nie przetrwać w tak trudnych warunkach.

BOFFFF, jako ryby dużo większe, zamieszkujące głębsze strefy jeziora, nie są zagrożone obecnością kormorana, gdyż ten głównie wybiera stada młodociane. Jednak nawet obecność w strukturze wiekowej starszych, bardziej płodnych osobników, jedynie tylko w małej części zrekompensuje straty powodowane przez kormorany.

Trudno zakładać, że pomimo obecności BOFFFF dojdzie do rzeczywistej odbudowy i utrzymania populacji ryb cennych zarówno gospodarczo i wędkarsko

BOFFFF może stanowić problem nawet dla rybaków. Duże osobniki drapieżne również mogą wywierać większą presję na ryby cenne ekonomicznie np. sielawę, co z kolei nie jest na rękę rybakom, bo zmniejsza ich zyski, jak i względem uprawnionego do rybactwa, który zarybia swoje wody korygonidami.

Hipoteza BOFFFF ma na celu szczególną ochronę reproduktorów. W przypadku wędkarstwa BOFFFF byłyby głównym celem wędkarskich eskapad. Stres m.in. związany z łapaniem ryb na wędkę jest jedną z głównych przyczyn śmiertelności ryb wypuszczanych przez wędkarzy, te silne czynniki stresogenne mogą powodować szkodliwe następstwa. Niektóre z efektów długotrwałego stresu spowodowanego wędkarstwem obejmują ograniczenie wzrostu, zaburzony sukces rozrodczy i zwiększoną podatność na choroby i patogeny.

Jak widać wędkarstwo może bardzo odbić się na płodności BOFFFF, co mocno podważa sens wprowadzania założeń hipotezy BOFFFF na zbiornikach na których istnieje silna presja wędkarska skierowana głównie na duże ryby

BOFFFF mogłyby być łatwym celem dla kłusowników, szczególnie w okresie tarła. Potencjalne kłusownictwo na BOFFFF byłoby bardziej dotkliwe i szkodliwe zarówno dla przyrody jak i uprawnionego do rybactwa, a szkody te ciężko byłoby naprawić.

Polskie prawo nie chroni w sposób szczególny BOFFFF oraz nie nakłada na kłusownika większych kar jak odłowi duże osobniki, gdyż traktuje je jak każde inne ryby. Sąd wprawdzie może dodatkowo orzec, odpowiednio na rzecz pokrzywdzonego obowiązek naprawienia szkody, ale tylko od pięciokrotnej do dwudziestokrotnej wartości przywłaszczonych ryb, jednak wartość BOFFFF to dużo więcej niż sama ilość kg mięsa.

Trudno z góry zakładać, że sądy będą wiedziały o wartości BOFFFF, więc tutaj powinno zmienić się prawo, które za kłusownictwo na BOFFFF wymierzałoby dużo wyższe kary

Obecność w strukturze wiekowej BOFFFF rzeczywiście może spowodować, że część zbiorników nie będzie musiała być dodatkowo zarybiana, ale biorąc pod uwagę ilość czynników jakie oddziałują  na akweny wodne, trudno jednoznacznie określić, że potomstwo BOFFFF zrekompensuje całkowicie np. presję wędkarską. Zaniechanie zarybień na pewno nie byłoby wskazane, gdy nie mamy pojęcia o przeżywalności potomstwa pochodzącego z naturalnego tarła. Kolejną dość kontrowersyjną kwestią jest odłów tarlaków.

Odławiać BOFFFF czy nie?

BOFFFF na pewno zapewniłby dużą ilość ikry, o potencjalnie wysokiej jakości, ale wiąże się to z dużym ryzykiem śnięcia oraz wystąpieniem dużego stresu, który w dalszym okresie mógłby się mocno odbić na kondycji ryby.

Z kolei naturalne tarło mogłoby być dużo mniej efektywne. W miarę sensownym wydaje się kompromisowe rozwiązanie, tam gdzie naturalna rekrutacja ryb jest silnie ograniczona przez jakiś czynnik (obecność ryb zjadających ikrę, zatrucia, zamulenie, deficyty tlenowe), mimo obecności BOFFFF, tam racjonalnym wydaje się pozyskiwanie materiału rozrodczego od BOFFFF z zachowaniem szczególnej ostrożności (tzw. tarło przyżyciowe), lecz w zbiornikach, gdzie naturalna rekrutacja jest wysoka tam można pozostawić to wszystko naturze i odłów BOFFFF nie jest wskazany.

Obecność BOFFFF w strukturze wiekowej nie zwalnia uprawnionego do rybactwa z przeprowadzania zakładanych obowiązkowych zarybień. Sytuacja, w której użytkownik rybacki argumentuje zaniechanie zarybień obecnością starszych osobników byłaby trudna do zweryfikowania przez instytucje kontrolujące racjonalną gospodarkę rybacką, nawet jakby rzeczywiście miała ona miejsce. Istniałoby zbyt duże pole do nadużyć, szczególnie wśród tych użytkowników, którzy na konkursach zadeklarowali wysokie dawki zarybieniowe.

Taki stan może powodować, że wielu uprawnionych do rybactwa nie zdecydowałoby się wcielać w życie założeń hipotezy BOFFFF, bo po prostu nie mieliby w tym żadnego interesu

Monitoring genetyczny – polega na wykorzystaniu markerów genetycznych do:

➢ identyfikacji osobników, gatunków lub populacji,

➢ ilościowego określenia zmian parametrów genetycznych populacji takich jak efektywna wielkość populacji, różnorodność genetyczna, zmienność genetyczna, analiza pochodzenia osobników, stopień spokrewnienia poszczególnych osobników, liczba osobników w populacji, identyfikacja płci, migracje osobników itd.

Brak monitoringu genetycznego starszych osobników mógłby doprowadzić do efektu wąskiego gardła, co w konsekwencji obniżyło by zmienność genetyczną i bardzo zaszkodziło strukturze populacji

Akwakultura – forma gospodarki ludzkiej, mająca na celu zwiększenie pozyskiwania żywności (rzadziej innych produktów) ze środowiska wodnego; polega na hodowli wybranych rodzajów organizmów wodnych, głównie zwierzęcych, w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych – słodko- lub słonowodnych.

BOFFFF nie przyczynia się do zwiększenia zmienności genetycznej, ale do zachowania tzw. dobrych genów oraz do zwiększenia bioróżnorodności osobniczej. Dlatego może być narzędziem akwakultury zachowawczej

Zupełnie inna koncepcja pojawiła się w ostatnich latach i jest szeroko komentowana przez świat naukowy. Zbilansowane odłowy zakładają odłów wszystkich gatunków ryb, ze wszystkich grup wiekowych, zgodnie z ich produktywności.

Pomysł ten budzi wiele kontrowersji, gdy¿ zaprzecza wszystkim proponowanym wcześniej pomysłom, w tym hipotezie BOFFFF. Największym zarzutem jest odłów stadiów młodocianych, gdy¿ przyjęło się, ¿e je zawsze trzeba się chronić. Jednak metoda ta ma potencjalnie przynieść ekosystemowi same pozytywne zmiany, gdyż jako jedyna zapewnia zachowanie lub poprawienie troficznej struktury populacji. Jak widać, na świecie nawet najbardziej nieprawdopodobne pomysły są omawiane przez szerokie gremia naukowców i nikt z góry nie odrzuca proponowanych idei.

Zrównoważone odłowy zostały zaproponowane w celu zmniejszenia wpływu rybołówstwa na ekosystemy przy jednoczesnym utrzymaniu lub nawet zwiększeniu wydajności połowów.

Koncepcja ta wzbudziła szerokie zainteresowanie, ale spotkała się również z krytyką. Badania ujawniają nierozwiązane kwestie i wyzwania zarówno z perspektywy naukowej, jak i zarządzania.

Zbilansowane odłowy zakładają odłów wszystkich gatunków ryb, ze wszystkich grup wiekowych, zgodnie z ich produktywności.

Zrównoważone odłowy można wyrazić na kilka sposobów i wdrożyć na wielu poziomach i przy użyciu różnych podejść, np. zarządzanie zrównoważone; wyraźnie łączy cele rybołówstwa i ochrony zgodnie z międzynarodowymi ramami prawnymi i politycznymi;

Badania modelowe i ograniczone dowody empiryczne ujawniają, że zrównoważone połowy mogą zmniejszyć wpływ połowów na strukturę ekosystemu i zwiększyć zagregowany plon; zakres zrównoważonych połowów nie jest wyłącznie kwestią naukową, ale także wyborem prawnym i społecznym; przejście do zrównoważonego odłowu może wiązać się z krótkoterminowymi kosztami ekonomicznymi, podczas gdy w perspektywie długoterminowej wyniki ekonomiczne będą się różnić w zależności od poszczególnych łowisk i całego społeczeństwa;

Zrównoważony odłów może być stosowany zarówno na poziomie strategicznym, jak i taktycznym i nie musi być w pełni wdrożony, ale może mieć na celu „częściowo zrównoważony” odłów. Potrzebne są dalsze obiektywne dyskusje i badania na ten temat, aby przesunąć zrównoważone połowy w kierunku wspierania praktycznego ekosystemowego podejścia do rybołówstwa.

BH oznacza duże odłowy ryb małocennych jednak koncepcja ta wzbudziła szerokie zainteresowanie wśród wędkarzy, ale głównie spotkała się z krytyką.

Badania ujawniają, że wędkarze nie są zwolennikami tej koncepcji.

Protesty przeciwko rybakom oraz odłowom komercyjnym, którzy prowadzą racjonalną gospodarkę zgodną z operatem rybackim.

To oznacza, że wprowadzenie nowej idei będzie bardzo trudne, ze względu na opór społeczny.

Stosowanie alternatywnych modeli wędkarskiego zagospodarowania łowisk na pierwszy rzut oka współgra z ideą BH, gdyż też ma na celu zrównoważenie ichtiofauny i poprawienie struktury populacji ryb, jednak są to zupełnie inne szkoły myślenia nad gospodarowaniem zasobami ichtiofauny i BH jest wręcz ich przeciwnością.

Wynika to głównie z tego, że BH obligatoryjnie zakłada odłów wszystkich grup ryb, bez względu na ich rozmiar czy płeć. Z kolei alternatywne modele zakładają ochronę wszystkich lub wybranych grup ryb w zależności od sposobu ochrony. Poza tym, w przypadku minimalnych, górnych, widełkowych czy otwartych wymiarów ochronnych pozostawia się pewną grupę wiekową lub wielkościową, która narażona jest na zwiększoną presję wędkarską, co kłóci się z ideą zrównoważenia presji połowowej.

Zgodnie z założeniami BH, nieprzemyślane wprowadzanie zasad C&R, No kill etc., może doprowadzić do zachwiana struktury populacji, szczególnie gdy wprowadzone są na łowiskach, gdzie nie wiadomo nic na temat tempa wzrostu ryb i struktury ichtiofauny (Trella 2018). BH jako metoda oparta głównie na od³owach komercyjnych, nie zak³ada możliwości wypuszczania złowionych ryb. Wynika to z tego, że przed połowem, za pomocą pracochłonnych analiz populacji, już ustalamy limity gatunków odławianych, zgodnie z ich produktywnością w danym zbiorniku. Tak, aby nie prze³awiaæ ryb z mniej produktywnych grup. Wypuszczenie ryb mogłoby sugerować błędy w przeprowadzonych analizach oraz powodowała konieczność następnych połowów kontrolnych, a te z kolei narażałyby ryby na niepotrzebny stres. W przypadku użycia rybackich narzędzi połowu śmiertelność jest dość wysoka i trudno byłoby zakładać, że ryby te przeżyją wypuszczone z siatek.

Zrównoważenie odłowów rybackich wg teorii BH w polskich realiach również wydaje się być utopią, gdyż obecne regulacje prawne zabraniają odłowu gatunków chronionych, limitowanych czy zagrożonych wyginięciem. Poza tym na wodach śródlądowych mamy wiele grup użytkowników: Polski Związek Wędkarski, gospodarstwa rybackie, osoby fizyczne, parki narodowe. Wprowadzenie koncepcji BH wymagałoby kooperacji tych wszystkich uprawnionych do rybactwa, a to wydaje się trudne do zrealizowania, gdyż każdy z tych użytkowników prowadzi własny typ gospodarki rybackiej i raczej nie zamierzałby go zmienić.

Problem ten mogłyby rozwiązać jednostki naukowe, takie jak Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie (IRS), ale przy obecnym systemie finansowania badañ naukowych, ciężko byłoby zrealizować nawet najbardziej podstawowe prace w tym zakresie. Jednak polskie realia nie są tak złe, jak mogłoby się wydawać. Uprawnionym do prowadzenia gospodarki rybackiej najbardziej zależy na jak najlepszej jakości ekosystemów wodnych, gdyż ich prawidłowe funkcjonowanie niesie za sobą możliwość utrzymania się na rynku, dlatego najczęściej sami korzystają z różnych rozwiązań, które mają na celu poprawienie stanu środowiska i ichtiofauny, często też korzystają z pomocy IRS przy organizacji i planowaniu zrównoważonej gospodarki rybacko-wędkarskiej.

BH błędne wyobrażenie – rysunek pokazujący jak ludzie postrzegają BH, gdyż nie znają założeń tej hipotezy

Wynika to głównie z tego, że BH obligatoryjnie zakłada odłów wszystkich grup ryb, bez względu na ich rozmiar czy płeć. Z kolei alternatywne modele zakładają ochronę wszystkich lub wybranych grup ryb w zależności od sposobu ochrony

W połowie XX wieku Albert S. Hazzard promował pogląd Fishing For Fun. Hazzard uważał, że wprowadzanie limitów wielkości ryb i ograniczeñ w stosowaniu sztucznych przynęt, są najlepszą drogą do poprawy jakości łowisk łososiowych, lepszą niż programy zarybieniowe.

Plan Hazzarda polegał na wypuszczaniu wszystkich złowionych ryb, z wyjątkiem dużych okazów, które wędkarz mógł dobrowolnie zabierać jako trofeum. W 1954 roku w rzekach Parku Narodowego Great Smoky Mountains powstały pierwsze odcinki Fishing For Fun. Wskutek wprowadzonych zasad wędkowania zwiększyła się 4-krotnie liczba „brañ na wędkę”, a taka metoda zarządzania łowiskami stała się bardzo popularna w USA (Barnhart 1989).

Tak narodziła się filozofia wędkarska, która póŸniej ewoluowała do modelu Catch and Release (C&R), znajdując wielu zwolenników nie tylko wśród wędkarzy, ale także naukowców.

Alternatywne modele wędkarskiego zagospodarowania łowisk – schemat podobieństwa i różnice.

C&R zakłada ochrone wszystkich ryb.

Minimalne wymiary ochronne – tylko ryb niewymiarowych.

Górne wymiary ochronne – tylko ryb, które przekroczą jakąś długość.

Widełkowe wymiary ochronne – to mix tych dwód wyżej.

BOFFFF – tylko dużych, płodnych samic.

Śmiertelność w wyniku C&R zależy także od gatunku; część gatunków lepiej znosi stres związany z wędkowaniem i szybciej wraca do równowagi jak np. bass czerwonooki (Ambloplites rupestris), gdzie śmiertelność w wyniku C&R jest bliska zeru, ale także są gatunki bardzo wrażliwe np. bass żółty (Morone mississippiensis), gdzie śmiertelność bliska jest 60%.

Jak widać, ryby nawet podobne mogą mieć zupełnie inną tolerancje na C&R. Z ryb, które występują w Polsce zbadano śmiertelność następujących gatunków: szczupak – śmiertelność na poziomie 0-33%, pstrąg tęczowy 1-95%, łosoś atlantycki 0-40%, pstrąg Ÿródlany 0-57%.

Trzeba jednak zaznaczyć, że badania były prowadzone w krajach, gdzie C&R był już znany oraz badano sporą grupę wędkarzy, dlatego rozstęp procentowy jest dość znaczny. Śmiertelność w przypadku niestosowania się do wytycznych C&R może być znacznie wyższa.

Schemat oddziaływania C&R na ryby

Aspekt śmiertelności ryb w wyniku C&R jest często pomijany przez zwolenników tej filozofii wędkarskiej, czy też metody zarządzania łowiskami. Średnia śmiertelność dla wszystkich (274 badania) zbadanych gatunków ryb wynosiła 18%, gdzie mediana to 11%, a rozstęp zawiera się od 0 do 95%.

Tak duża rozpiętość spowodowana jest wieloma czynnikami wpływającymi na śmiertelność. Do czynników, które powodują najwyższą śmiertelność zaliczono: zahaczanie powodujące uszkodzenie tkanek/narządów, używanie żywej przynęty, usuwanie połkniętego haczyka, wyciąganie ryby z dużej głębokości, temperaturę wody (gdzie wyższa śmiertelność notowana jest w wodzie ciepłej), stosowanie haczyków z zadziorem, długie holowanie ryb oraz stres.

Wszystkie te czynniki zostały opisane dość szczegółowo w literaturze oraz zostały zbadane inne, które podejrzane były o wysoką śmiertelność. W literaturze światowej nie ma prac, które opisywałyby, jaki wpływ na śmiertelność mogą mieć skumulowane czynniki. Założyć jednak można, że wpływ taki istnieje. Według badań Muoneke i Childress (1994) ryby, które wyglądały na zdrowe w momencie wypuszczenia, później wykazywały objawy uszkodzeń w postaci zaburzeń, które w konsekwencji prowadziły do śmierci. Na duże ryzyko śmierci na pewno narażone są ryby długo żyjące i gatunki ryb, na które wywierana jest największa presja wędkarska.

Procentowa śmiertelność wypuszczanych ryb wg gatunków wg badań Casselmana, widać duże zakresy w przypadku pstrąga tęczowego. To wszystko zależy od stosowania się do wcześciej opisach zasad wypuszczania ryb.

Najważniejsze Czynniki powodujące śmiertelność.

Zaliczamy do nich:

• zahaczanie powodujące uszkodzenie tkanek/narządów
• używanie żywej przynęty
• usuwanie połkniętego haczyka
• wyciąganie ryby z dużej głębokości
• temperatura wody (gdzie wyższa śmiertelność notowana jest w wodzie ciepłej)
• stosowanie haczyków z zadziorem
• długie holowanie ryb oraz stres
• ekspozycja na powietrze atmosferyczne

Etyczne wyzwania stojące przed wędkarstwem, czyli wędkarstwo jest etyczne i moralne ?

Duże kontrowersje C&R budzi w obrońcach praw zwierząt, Greenpeace i WWF nie wypowiedziały się wprost na temat tego modelu, choć prowadzą wiele akcji związanych z szeroko pojętym rybactwem (assets.wwfpl.panda.org).

Natomiast dość wyraźne zdanie na temat C&R wypowiedziała organizacja People for the Ethical Treatment of Animals (PETA). Ich zdaniem C&R to okrucieństwo w przebraniu „sportu“. Są wyraźnie przeciwni tej filozofii wędkarskiej (www.peta.org). Jak wielkim zagrożeniem dla C&R może być PETA świadczy fakt, że według oficjalnej strony należą do niej ponad 3 miliony osób, co czyni ją jedną z największych na świecie organizacji zajmującą się prawami zwierząt.

PETA działa poprzez edukację społeczną, tropi okrucieñstwa wobec zwierząt, prowadzi własne badania, angażuje się w ratowanie zwierząt oraz prawa zwierząt. Dodatkowo do swoich akcji angażuje gwiazdy oraz prowadzi kampanie protestacyjne. Wiele akcji PETA odnosi skutek (www.peta.org). Możliwe, że to właśnie działania ekologów doprowadziły do tego, że w krajach takich jak Niemcy czy Szwajcaria (www.fishing.about.com, www.washingtontimes.com) model C&R jest traktowany jako niehumanitarny i został zakazany. Wspomniane organizacje nie są przypadkowe. Wielu wędkarzy atakując rybaków komercyjnych stara się angażować organizacje walczące o prawa zwierząt, nie wiedząc o tym, że wędkarze w ich oczach są większym problemem niż rybak komercyjny, a sama zasada C&R nie jest przez nie popierana

Wymienione filozofie traktują człowieka jak intruza w środowisku naturalnym, są przeciwieństwem antropocentryzmu.

Te prądy etyczne szeroko propagowane jako panaceum na wszystkie problemy związane z ochroną środowiska przez wiele organizacji ekologicznych, mają zwolenników nie tylko w mediach, ale także w kręgach akademickich

Schemat wpływu zmian klimatycznych na efektywność prowadzenia gospodarki rybackiej

Do najważniejszych czynników zaliczono:

• Przyrodnicze
• Społeczne
• Ekonomiczne
• Legislacyjne

Czynniki przyrodnicze

Do najważniejszych czynników przyrodniczych zaliczono:

• wydłużenie okresu przebywania kormoranów
• niskie poziomy wód w sezonie letnim
• skrócenie czasu trwania trwałej pokrywy lodowej
• sezonowe anomalie temperatury
• wahania poziomu wód
• ogólny wzrost temperatury w sezonie zimowym i letnim
• gwałtowny wzrost temperatury w sezonie letnim
• ubytki tlenowe w sezonie letnim

 

Czynniki przyrodnicze

W przypadku gatunków, które według użytkowników rybackich najbardziej narażone były na niekorzystne zmiany klimatyczne w aspekcie efektywności tarła naturalnego, hierarchia uzyskanego wpływu przedstawiała się następująco:

• szczupak
• sielawa
• okoń i lin
• sandacz

Czynniki społeczne

Według różnych badań w Polsce w miarę aktywnie wędkuje 1-1,5 mln osób.

Dla większości wędkarzy ważnym czynnikiem warunkującym osiąganie satysfakcji jest możliwość wędkowania:

• w wybranych sezonach roku (np. wędkarstwo podlodowe)
• łowienie określonych, preferowanych gatunków ryb
• w ciągu wszystkich sezonów

Wyniki badań wskazały, że według respondentów zmiany klimatu wpływają na skrócenie sezonu wędkarskiego.

Czynniki ekonomiczne

Wszelkie czynniki klimatyczne, które ograniczają populacje ryb wpływają na rentowność gospodarstw rybackich.

Mniej efektywne tarło naturalne, krótszy czas utrzymywania się pokrywy lodowej, czyli w konsekwencji krótszy sezon wędkarski, mogą mięć negatywny wpływ na sytuację ekonomiczno-finansową podmiotów rybackich w perspektywie długoterminowej.

Problem kormorana?

Kormoran żeruje nie tylko na dorosłych osobnikach, ale przede wszystkim na osobnikach młodocianych i wprowadzanych do wód w postaci kosztownego materiału zarybieniowego.

Czynniki legislacyjne

Zgodnie z wytycznymi najnowszego raportu IPCC (Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu) zachodzące zmiany klimatyczne mogą spowodować kompleksowe zmiany w prawie europejskim i polskim

nie tylko dotyczące branży rybackiej, chociaż zakres tych zmian trudno obecnie przewidywać

Zmiany klimatyczne a akwakultura

Zmiana klimatu ma znaczący wpływ na biologię i ekologię stad ryb i gatunków akwakultury i wpłynie na produktywność w łańcuchach dostaw

Ppracowywanie planów przystosowania się do zmiany klimatu (WPR) dla rybołówstwa i akwakultury

Proponowany proces składa się z trzech głównych zadań:

1) ocenę ryzyka i możliwości;

2) określenie środków dostosowawczych; oraz

3) wdrożenie środków dostosowawczych.