Ogólne informacje nt. wody, jej zasobów w Polsce oraz wykorzystania w rolnictwie.
Wprowadzenie w tematykę nowoczesnej i innowacyjnej akwakultury, która w obecnych czasach zmian klimatu, zmniejszania się zasobów naturalnych odgrywa coraz większe znaczenie w zapewnianiu żywności pochodzenia wodnego. Ponadto wzmianka na temat wsparcia UE tej tematyki, czego przykładem jest obecnych wykład i realizowany projekt.
Omówiony jest stan zasobów wodnych w Polsce z koncentracją wykorzystania wody na cele akwakultury. Szczegółowo omówione jest przeznaczenie stawów w zależności od hodowanych gatunków ryb. Ponadto prezentowana mapa omawia podział kraju w odniesieniu do zasobów wodnych po ostatnim zlodowaceniu, co przekłada się na tworzenie kompleksów hodowli ryb.
Prezentowana i omawiana jest mapa bazy obiektów małej retencji oraz prowadzenie Centralnej Bazy Danych Melioracyjnych, która powstała w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym – Państwowym Instytucie Badawczym, która jest ogólnodostępna na stronie dla wszystkich zainteresowanych. Omawiana jest metodyka powstania Bazy, założenia jej tworzenia oraz źródła pozyskiwania danych.
Przedstawione i omówione są wyniki w oparciu o opracowanie Ogólnopolskiej Bazy Danych Obiektów Małej Retencji. Określona w badaniach liczba małych zbiorników wodnych odnosi się do oczek wodnych w skali całego kraju oraz woj. zachodniopomorskiego. Ponadto podawane są dane z poprzedniego wieku oraz przedstawione różnice w ostatnich dekadach.
Omawiana jest terminologia związana z retencjonowaniem wody, a także podział na sposoby zatrzymywania wody opadowej, roztopowej, powodziowej i in.
Omówienie różnych form retencjonowania wody w zależności od krajobrazu, składu chemicznego gleb, ukształtowania geologicznego regionu, a także dopływu wód. Podanie przykładów w terenie opierając się o znane i popularne miejsca.
Kontynuowanie tematu podziału retencji w oparciu o funkcje. Określenie metod zatrzymywania wody z podziałem na naturalne i techniczne grupy.
Przedstawienie ważności gromadzenia wody poprzez zatrzymywanie wody opadowej, a także metod ponownego wykorzystywania wody pozostałej po innych czynnościach – proste metody są bardzo skuteczne i potrzebne!
Przykłady jak proste metody mają znaczenie dla człowieka, środowiska, a także jak można skutecznie wykorzystywać wodę zgromadzoną do nawadniania
Przykłady zagrożeń wynikających z intensyfikacji rolniczej, redukcji gazów cieplarnianych oraz działań adaptacyjnych w dobie zmian klimatycznych. Podanie przykładów.
Przedstawienie dzisiejszych trendów w produkcji żywności roślinnej i zwierzęcej w dobie zmian klimatycznych, a także ochrony naturalnych zasobów i wspierania różnorodności biologicznej.
Omówienie zużycia zasobów wody, biorąc pod uwagę zmiany klimatu w Europie i na świecie.
Omówienie zagrożeń wynikających z ocieplenia klimatu oraz perspektywy z tego wynikające. Podanie przykładów z obecnych wydarzeń na świecie i w Polsce.
Przedstawienie zmian temperatur w Polsce na przestrzenie ostatnich kilkudziesięciu lat. Szczegółowe omówienie poszczególnych części kraju wraz z przypomnieniem z początku wykładu mapy zasobów wody.
Kontunuowanie tematu temperatury powietrza w Polsce od połowy XX wieku do chwili obecnej. Podanie przykładów zasobności w wodę w Polsce i innych krajach Europy wraz z określeniem zmian geograficznych.
Omówienie trzech rodzajów suszy z podaniem definicji i omówieniem konkretnych przykładów w oparciu o przykłady z kraju.
Przykłady retencjonowania wody w środowisku w oparciu o jej zatrzymanie naturalne i sztuczne.
Szczegółowe omówienie retencji sztucznej z podaniem przykładów retencji sterowanej i niesterowanej. Opisanie celów zatrzymania wody wraz z jej pozytywnymi i negatywnymi skutkami.
Jedna z form retencjonowania wody – naturalne małe zbiorniki wodne (oczka wodne). Podanie definicji i terminologii wg literatury krajowej i zagranicznej. Określenie jak ważne znaczenie mają dla środowiska, tworzenia mikroklimatu i zatrzymywania wody w krajobrazie rolniczym.
Omówienie przykładów oczek wodnych w województwie zachodniopomorskim na przestrzeni ostatnich 10 lat. Oczka wodne są ostoją bioróżnorodności i mają bardzo duże znaczenie dla piramidy troficznej ekosystemów.
Przykłady melioracji, które w powszechnej opinii utożsamiane są z osuszaniem terenów rolniczych. Omówienie jak duże znaczenie melioracje odgrywały w przyszłości i próba dyskusji na temat czy wracają one do łask? Podanie przykładów w literaturze.
Kontynuacja tematu tzw. melioracji w oparciu o nowe trendy i omówienie zagrożeń w jakich obecnie znajduje się Polska i Europa z określeniem funkcji nawadniających systemów melioracyjnych.
Podanie przykładów ze świata dotyczące rozwoju akwakultury. Przykład projektu Blur Farming, mającego na celu nie tylko hodowlę kręgowców ale i bezkręgowców przy założeniach retencji wodnej. Przykłady, które można a nawet powinno się wdrażać w Polsce i innych krajach zagrożonych zmianami klimatu.
Podanie przykładu Programu Wieloletniego realizowanego w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym – Państwowym Instytucie Badawczym, którego zadanie polegało na określeniu wpływu zmian w bioróżnorodności niewielkich cieków z obszarów rolniczych. Podanie metodyki zadania, którego wyniki miały znaczenie dla retencjonowania wody.
Przykłady dobrych praktyk utrzymania cieków, w kontekście prowadzonych prac renaturyzacyjnych. Podanie przykładów wpływu wprowadzania tych praktyk dla obszarów w centralnej i zachodniopomorskiej Polsce.
Przedstawienie innowacyjnego urządzenia do retencji wody w niewielkich ciekach, którego prototyp został skonstruowany w Instytucie Technologiczno-Przyrodnicznym PIB (Oddział w Falentach). Określenie mocnych i słabych stron urządzenia ze szczegółowym omówieniem funkcjonowania i podaniem możliwości piętrzenia wody do wysokości 0,6 m.
Podanie przykładów literatury dotyczącej tematu małej retencji wodnej, która powstała w ITP-PIB i której współautorem jest wykładowca.
Podanie przykładu tematów realizowanych obecnie w ITP-PIB, na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa dotyczących małej retencji wodnej (Dotacja 2023)
